Polyvagal Teori ve Bağlantının Nörobiyolojisi: Bozulma, Onarım ve Karşılıklılık Bilimi
William James, 1884'te bedenimizin duygularımızı nasıl etkilediğini inceleyen teorisiyle, beden ve zihin ikiliğine meydan okumuştu. O zamandan bu yana, beden ve zihnin travma iyileşmesinde nasıl bir araya geldiğini, bilincin tüm bedeni kapsayan bir olgu olduğunu öğrendik.
Beynin ötesinde, onuncu kraniyal sinir (vagus siniri), zihinsel ve duygusal durumlarımızı en fazla şekillendiren unsurdur. Vagus siniri, beyinden bağırsaklara kadar uzanır, organlarımızı etkiler ve kalp atışından sindirime, reflekslerden ruh hallerine kadar her şeyi kontrol eder.
Psikiyatrist Stephen Porges, prematüre bebeklerle çalışırken sinir sisteminde iki farklı vagal yol olduğunu keşfetti: Korku tepkisini düzenleyen dorsal vagus (yaklaşık 500 milyon yıl önce evrimleşmiş) ve bağlantı kurma kapasitemizi kontrol eden ventral vagus (yaklaşık 200 milyon yıl önce evrimleşmiş). Bu araştırma, Polyvagal Teori'nin temeli oldu; bu teori, bu iki sistemin nasıl güvenlik ve tehlike algılarımızı, bağlanma biçimlerimizi ve yaşamla bağlantı kurma yetimizi şekillendirdiğini inceler.
Polyvagal teorinin savunucularından olan klinik psikolog Deb Dana, "Terapide Polyvagal Teori" adlı kitabında, travmanın adaptif tepkilerimizi nasıl otomatikleştirdiğini ve ventral vagus durumunda duygusal güvenliği nasıl yeniden inşa edebileceğimizi tartışır. Dana, "Bağlılık biyolojik bir zorunluluktur ve otonom hiyerarşinin zirvesinde güvenlik ve bağlantı duygularını destekleyen ventral vagus yolu vardır," der.
Bağlanma şemamız, bebeklikte yaşanan düzenli bağlantı eksiklikleri nedeniyle şekillenir. Bu tür bağlantı eksiklikleri, tehlike algısını varsayılan hale getirir. Ancak, karşılıklı ilişkiler sayesinde bu durumu yeniden düzenlemek mümkündür.
Bu yeniden düzenleme, sağlıklı ve güvenli ilişkilerde, ventral vagus durumuna geçiş yaparak, koruma kalıplarını bırakıp bağlantı kurma yetisini geliştirir.
https://www.themarginalian.org/2024/05/31/polyvagal-theory/
https://www.polyvagalinstitute.org/items/polyvagal-theory-for-somatic-experiencing-practitioners
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder