ABD'de Kızamık Salgını: CDC, Birden Fazla Eyaletteki Vaka Patlamalarını İlk Kez Bağdaştırdı
Washington, 19 Kasım 2025 – Amerika Birleşik Devletleri'nde kızamık vakaları alarm verici bir seviyeye ulaşırken, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), Teksas'ta başlayan salgını Utah ve Arizona'daki patlamalarla ilk kez resmi olarak bağdaştırdı. Bu gelişme, ülkenin Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından tanınan "kızamık eliminasyon statüsünü" kaybetme riskini bir kez daha gündeme getirdi. Eğer salgınlar Ocak ayına kadar kontrol altına alınamazsa –ki bu, Teksas'taki ilk vakaların yıldönümü olacak– ABD, 25 yıldır koruduğu bu prestijli statüyü kaybedebilir.
Salgının Kökeni: Teksas'taki Mennonit Topluluğundan Başlayan Zincir
Kızamık salgını, 2025 yılının Ocak ayında Teksas'ın batı kesiminde, muhafazakâr bir Mennonit topluluğunda ortaya çıktı.<grok:render card_id="c4bf22" card_type="citation_card" type="render_inline_citation">
</grok:render> Bu dini topluluk, düşük aşılanma oranlarıyla bilinen bir grup olarak dikkat çekiyor. Salgın, hızla Oklahoma ve New Mexico eyaletlerine sıçradı ve şimdi CDC'nin resmi açıklamasıyla Utah ve Arizona'daki vakalarla bağlantılı hale getirildi. Bu bağlantı, CDC yetkilileri ile eyalet sağlık departmanları arasındaki bir telefon görüşmesiyle doğrulandı ve salgının ülke çapında yayılma potansiyelini ortaya koydu.<grok:render card_id="becb78" card_type="citation_card" type="render_inline_citation">
</grok:render>
CDC'nin verilerine göre, 12 Kasım 2025 itibarıyla ABD genelinde doğrulanmış 1.723 kızamık vakası rapor edildi.<grok:render card_id="ddd13c" card_type="citation_card" type="render_inline_citation">
</grok:render> Bu vakaların 1.700'ü ABD sakinlerini etkilerken, 23'ü uluslararası ziyaretçilere ait. Ülke genelinde 43 yargı bölgesinde (eyaletler ve New York Şehri dahil) yayılmış durumda; Alabama'dan Wyoming'e kadar geniş bir coğrafyayı kapsıyor. 2025'te toplam 45 kızamık salgını kaydedildi ve vakaların %87'si (1.503 vaka) bu salgınlarla ilişkili.<grok:render card_id="95a258" card_type="citation_card" type="render_inline_citation">
</grok:render> Ne yazık ki, bu salgınlar sırasında 3 ölüm vakası doğrulandı, ki bu da hastalığın ciddiyetini bir kez daha hatırlatıyor.
Nedenler: Aşı Karşıtlığı ve Düşük Kapsama Oranları
Kızamığın bu kadar hızlı yayılmasının başlıca nedeni, belirli topluluklardaki düşük aşılanma oranları. Mennonit gibi muhafazakâr gruplarda aşıya şüpheyle yaklaşılıyor ve bu, salgının başlangıç noktası olan Teksas'ta belirginleşti. CDC'nin raporlarına göre, 2023-2024 okul yılında anaokulu çağındaki çocukların MMR (kızamık, kabakulak, kızamıkçık) aşısı kapsama oranı %92,7'ye geriledi – bu, yaklaşık 280.000 çocuğun risk altında olduğu anlamına geliyor.<grok:render card_id="49fb38" card_type="citation_card" type="render_inline_citation">
</grok:render> Pandemi sonrası aşı tereddüdünün artması, sosyal medya kaynaklı yanlış bilgilerin yayılması ve bazı eyaletlerdeki gevşek aşı zorunlulukları, bu düşüşün arkasındaki faktörler arasında gösteriliyor.
Ayrıca, uluslararası seyahatler salgını tetikleyen bir unsur. Vakaların bir kısmı, yurtdışından dönen veya ziyaret eden kişilerle bağlantılı. Kanada'da benzer bir Mennonit topluluğunda başlayan salgın, geçen hafta ülkenin 27 yıllık eliminasyon statüsünü kaybetmesine yol açtı – bu, ABD için de bir uyarı niteliğinde.<grok:render card_id="84d649" card_type="citation_card" type="render_inline_citation">
</grok:render>
Eliminasyon Statüsü Tehlikede: Ne Anlama Geliyor?
DSÖ, bir ülkeyi "kızamık eliminasyonu" statüsünde saymak için, o ülkede en az 12 ay boyunca kesintisiz yerli bulaşın (ithal olmayan) olmaması şartını arıyor. ABD, 2000 yılından beri bu statüyü koruyor ve bu başarı, agresif aşı kampanyalarıyla elde edildi. Ancak Teksas'taki ilk vakadan bu yana 12 ay dolduğunda –yani Ocak 2026'da– eğer bulaş devam ederse, statü kaybedilecek.<grok:render card_id="0ba962" card_type="citation_card" type="render_inline_citation">
</grok:render>
Bu kayıp, sadece sembolik bir darbe değil; pratik sonuçları da var. Eliminasyon statüsü kaybedilirse, DSÖ kaynakları başka ülkelere kaydırılabilir ve ABD, salgın kontrolü için daha fazla federal kaynak ayırmak zorunda kalabilir. Minnesota Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Araştırma ve Politika Merkezi Direktörü Michael Osterholm, durumu şöyle özetliyor: "Henüz son düdüğü çalmayalım, ama hastanın durumu pek iç açıcı değil."<grok:render card_id="c653e0" card_type="citation_card" type="render_inline_citation">
</grok:render> Osterholm, aşı tereddüdünün "kamu sağlığının en büyük tehditlerinden biri" olduğunu vurguluyor ve acil müdahale çağrısı yapıyor.
Önleme ve Mücadele: Hemen Aşı Olun
CDC, salgınla mücadele için eyalet sağlık departmanlarıyla koordineli çalışıyor. Temel önlem, iki doz MMR aşısı: Bu, %97'ye varan koruma sağlıyor. Eczanelerde 14 yaş üstü bireyler reçetesiz aşılanabiliyor; çocuklar için ise reçete gerekiyor. Yüksek riskli gruplar –özellikle okul çağındaki çocuklar ve uluslararası seyahat edenler– için acil aşı kampanyaları başlatıldı.
Uzmanlar, topluluk temelli eğitimlerin önemini vurguluyor. Yanlış bilgiyle mücadele için sosyal medya platformlarında farkındalık çalışmaları yapılıyor. Ayrıca, havaalanlarında ve okullarda tarama protokolleri güçlendirildi. Eğer salgınlar hızla bastırılırsa, eliminasyon statüsü korunabilir – ancak zaman daralıyor.
Sonuç: Kamu Sağlığında Bir Dönüm Noktası
ABD'deki bu kızamık salgını, modern tıbbın zaferlerini sorgulatıyor. Aşı gibi basit bir araçla önlenebilen bir hastalık, neden hala binlerce insanı etkiliyor? Cevap, kısmen bireysel tercihler ve sistemsel boşluklarda yatıyor. CDC'nin bağlantı açıklaması, salgının ulusal bir kriz olduğunu gösteriyor ve Ocak 2026'ya kadar yoğun bir çaba gerektiriyor. Vatandaşlar, en yakın sağlık merkezine başvurarak aşı durumlarını kontrol etmeli. Unutmayalım: Kızamık, sadece bir hastalık değil; önlenebilir bir trajedi.
Bu yazı, CDC ve New York Times gibi güvenilir kaynaklara dayanmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder