Öz Şefkat
Öz şefkat, Budist psikolojisinden esinlenerek psikolog Kristin Neff tarafından, kişinin kendisiyle pozitif bir ilişki kurması ve kendine karşı sağlıklı bir tutum geliştirmesi olarak tanımlanmıştır.
Bu kavramın üç temel bileşeni vardır: "Öz-nezaket", "ortak insanlık hissiyatı" ve "bilinçli farkındalık".
Öz-nezaket, kişinin kendisine karşı eleştirel ve yargılayıcı olmak yerine anlayışlı ve nazik olması, zor durumlarda kendine destek ve şefkat göstermesi anlamına gelir.
Ortak insanlık hissiyatı, herkesin hata yapabileceğini kabul etmeyi ve insan olmanın mükemmel olmamakla ilişkili olduğunu ifade eder.
Bilinçli farkındalık ise olumsuz duyguların ve düşüncelerin farkında olarak, bunlara dengeli bir şekilde yaklaşmayı kapsar.
Öz saygı ve öz şefkat birbirine yakından bağlı kavramlardır, araştırmalar iki kavram arasında orta düzeyde bir korelasyon olduğunu göstermektedir. Ancak öz şefkat, öz saygıya kıyasla daha az olumsuz etkiler içerir.
Öz saygı genellikle kişinin kendini başkalarına göre daha üstün görmesiyle, abartılı övünme ve narsistik davranışlarla ilişkilidir. Öz şefkat ise narsistik eğilimlerden bağımsızdır ve bireyin başkalarıyla olan bağını güçlendirir.
Neff tarafından geliştirilen Öz Şefkat Ölçeği, bireylerin zor zamanlarda kendilerine nasıl davrandıklarını ölçmek için kullanılır. Ölçek, öz-nezaket, ortak insanlık hissiyatı ve bilinçli farkındalık olmak üzere üç temel faktörü değerlendirir ve 26 maddeden oluşur. Türkçeye uyarlanan bu ölçek, güvenilirlik çalışmalarıyla desteklenmiştir.
Öz Şefkatin Psikolojik ve Sosyal Etkileri
Öz şefkat, duygusal zeka ile pozitif bir ilişki içindedir. Öz şefkat düzeyi yüksek bireyler, olumsuz duygularla başa çıkma konusunda daha başarılıdır ve hayat tatmini, sosyal bağlılık, özerklik ve olumlu duygularla ilişkilidir. Ayrıca, öz şefkat seviyesi yüksek kişiler bedenlerinden daha memnun olup, sağlıklı değişiklikler yapma konusunda daha motive olurlar. İlişkilerde ise öz şefkat, ilişki tatmini ve güvenli bağlanma stilleriyle bağlantılıdır.
Öz şefkat, aşırı öz eleştiri, mükemmeliyetçilik ve düşünceleri bastırma ile negatif ilişki gösterir. Ayrıca, depresyon ve kaygı ile de negatif ilişkilidir, yani öz şefkat arttıkça bu olumsuz duygular azalır.
Öz Şefkatin Koruyucu Rolü
Öz şefkat, bireylerin olumsuz hayat deneyimlerini daha iyi yönetmesine yardımcı olur ve bu olayların etkilerini hafifletir. Depresyon ve kaygıya karşı koruyucu bir rol oynar. Öz şefkat, sosyal medyada yapılan fiziksel görünüm karşılaştırmalarının ve beden memnuniyetsizliği gibi olumsuz etkilerin de azalmasına katkı sağlar.
Öz şefkati geliştirmek için aşağıdaki adımlar yardımcı olabilir:
1. Kendinle nazik konuşma: İçsel eleştirileri fark et ve daha şefkatli, anlayışlı bir dille kendinle konuş. Kendine karşı nazik ve yumuşak ol.
2. Kendi hatalarını kabul etme: Hatalarını ve eksiklerini kabul ederek, bunları insan olmanın bir parçası olarak gör. Mükemmel olma beklentisini azalt.
3. Farkındalık geliştirme: Duygularını ve düşüncelerini yargılamadan fark et. Zorlayıcı anlarda duygularını kabul etmek ve onlarla yüzleşmek, daha sakin ve dengeli olmanı sağlar.
4. Başkalarıyla bağ kurma: Diğer insanlarla olan benzerliklerini fark et. Herkesin zaman zaman zorlanabileceğini hatırlayarak, kendine karşı daha merhametli olabilirsin.
5. Meditasyon ve nefes çalışmaları: Öz şefkat meditasyonları ya da nefes egzersizleri, farkındalığı ve kendine şefkat göstermeyi geliştirir.
6. Kendine zaman ayırma: Günlük yaşamda kendine dinlenmek, rahatlamak ve keyif almak için zaman tanı. Kendine iyi bakmak, şefkati geliştirmede önemlidir.
7. Olumlu yönlerini fark etme: Başarılarını, güçlü yanlarını ve iyi yönlerini düzenli olarak hatırlamak, öz değeri ve şefkati artırır.
Bu adımlara düzenli bir şekilde odaklanarak ve uygulayarak kendine olan şefkat geliştirilebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder