Ego savunma mekanizmaları, Sigmund Freud'un psikanalitik kuramında yer alan, bireyin bilinçli ya da bilinçdışı bir şekilde kaygı ve çatışmalarla başa çıkmak için kullandığı zihinsel stratejilerdir. Bu mekanizmalar, egoyu koruyarak kişinin psikolojik dengesini sürdürmesine yardımcı olur. İşte bazı temel ego savunma mekanizmaları:
Bastırma (Repression): Rahatsız edici düşünce, duygu veya anıların bilinçaltına itilmesi. Örneğin, bir travmayı hatırlamaktan kaçınma.
Yadsıma (Denial): Gerçekliği kabul etmeme veya reddetme. Örneğin, bir hastalık tanısını reddetmek.
Yansıtma (Projection): Kendi kabul edilemez düşünce ve duygularını başkalarına atfetme. Örneğin, kıskanç olan birinin başkalarını kıskançlıkla suçlaması.
Yer Değiştirme (Displacement): Olumsuz duyguları, asıl kaynağı yerine daha güvenli bir hedefe yönlendirme. Örneğin, iş yerindeki stres nedeniyle evde birine öfkelenme.
Rasyonalizasyon (Rationalization): Gerçek bir durum için mantıklı ama sahte bir açıklama üretme. Örneğin, başarısızlığı "zaten istememiştim" diyerek açıklama.
Gerileme (Regression): Daha erken bir gelişim aşamasına dönerek başa çıkmaya çalışma. Örneğin, stres altında bir yetişkinin çocukça davranışlar sergilemesi.
Yüceltme (Sublimation): Kabul edilemez dürtüleri, sosyal açıdan kabul edilebilir bir aktiviteye yönlendirme. Örneğin, agresyonu sporla ifade etme.
Tepki Oluşturma (Reaction Formation): Kişinin, kabul edemediği bir duygu veya düşüncenin tam tersini sergilemesi. Örneğin, hoşlanmadığı birine aşırı nezaket göstermesi.
Çözülme (Dissociation): Kişinin, stresli bir durumu yönetmek için gerçeklikten kopması. Örneğin, bir travma sırasında kendini dışarıdan izliyormuş gibi hissetme.
Düşlemsel Düşünme (Fantasy): Gerçek hayattaki çatışmaları veya ihtiyaçları hayali durumlarla telafi etme. Örneğin, başarıya ulaşamayan birinin hayal dünyasında bir kahraman gibi hissetmesi.
Mantığa Bürünme (Intellectualization): Duygusal bir konuyu tamamen entelektüel veya analitik bir yaklaşımla ele alarak duygulardan kaçınma.
Bu mekanizmalar, genellikle sağlıklı ve normal tepkiler olsa da aşırı kullanıldıklarında bireyin gerçeklikle bağlantısını bozabilir ve sorunlara yol açabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder