Özet: Fas-p53 yolunun enerji metabolizmasını nasıl olumsuz etkilediği ve obezite ile insülin direncini artırdığı keşfedildi. Bu bulgular, obeziteyle ilişkili metabolik bozukluklara karşı yeni tedavi umutları sunuyor.
Arka Plan
Adipoz dokuda bulunan Fas (Fas Hücre Yüzeyi Ölüm Reseptörü), tümör proteini p53’ü düzenleyerek enerji metabolizmasını, kilo alımını ve insülin duyarlılığını etkileyebilir. Yüksek yağlı diyet (HFD) uygulanan ve adipoz dokuya özel Fas geni çıkarılmış farelerde, inflamasyon azalırken enerji metabolizması ve insülin duyarlılığı artmıştır. İnsan ve farelerde obeziteyle birlikte p53 seviyelerinin arttığı bilinmektedir; ancak Fas ile p53 arasındaki ilişkinin metabolik düzenleme üzerindeki etkileri tam olarak anlaşılmamıştır.
Çalışma Yöntemi
Çalışmaya 18 menopoz sonrası kadın katıldı (BKİ: 21.2-40.6 kg/m²). Katılımcılardan alınan adipoz doku örneklerinde p53 mRNA düzeyleri analiz edildi.
302 bireyin (205 kadın, 97 erkek) adipoz dokularında FAS ve p53 gen ekspresyonu değerlendirildi.
Yüksek yağlı diyetle beslenen Fas geni çıkarılmış farelerin adipositlerinde mitokondriyal oksijen tüketim oranı (OCR) ölçüldü.
Sonuçlar
Fas ve p53 Etkileşimi: Fas geni çıkarılmış farelerde p53 protein seviyesi önemli ölçüde azalırken, Fas ligandıyla (FasL) muamele edilen adipositlerde p53 protein seviyesi arttı.
Enerji Metabolizması: p53 geninin devre dışı bırakılması, mitokondriyal oksijen tüketimini artırırken, enerji harcamasını artıran UCP1 protein seviyesini yükseltti. Fas aktivasyonu ise enerji harcamasını p53 bağımlı bir şekilde azalttı.
İnsan Adipoz Dokusu: İnsan adipoz dokusunda FAS ve p53 ekspresyonu arasında pozitif bir ilişki bulundu. Ayrıca, p53 seviyeleri BKİ ile pozitif, insülin duyarlılığını ölçen glikoz infüzyon oranıyla negatif ilişkilidir.
Sonuç ve Öneriler
Fas-p53 yolunun adipoz dokuda enerji metabolizmasını olumsuz etkilediği ve obeziteye bağlı insülin direncini artırdığı görülmüştür. Fas’ın aktivasyonu p53 seviyelerini artırırken, bu durum enerji harcamasını azaltıp metabolik sorunlara yol açmaktadır. Bu yol, obeziteyle ilişkili hastalıkların tedavisinde yeni bir hedef olarak değerlendirilebilir.
Kaynak:
Wueest, S., Scaffidi, C., van Krieken, P.P. et al. Expression of p53 in human adipose tissue correlates positively with FAS and BMI. International Journal of Obesity, 2024.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder