Okratoksin A (OTA) nedir?

Okratoksin A (OTA), küfler tarafından üretilen bir mikotoksin türüdür. Bu toksin, özellikle Aspergillus ochraceus ve Penicillium verrucosum gibi küf türleri tarafından üretilir. Genellikle tahıllar, kahve, üzüm, baharatlar ve şarap gibi gıda ürünlerinde bulunabilir. OTA, hem insan sağlığı hem de hayvanlar için zararlı etkiler gösterebilir.

Özellikleri ve Etkileri:

1. Kimyasal Yapı:

Okratoksin A, bir izokumarin türevi olan mikotoksindir.

Suda düşük çözünürlüğe sahip olup, organik çözücülerde daha kolay çözünür.

2. Toksik Etkileri:

Nefrotoksik: Böbreklere zarar verir ve kronik böbrek hastalığı riskini artırabilir.

Hepatotoksik: Karaciğer üzerinde toksik etkiler gösterebilir.

Kanserojen: Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), OTA’yı Grup 2B olarak sınıflandırır (insanlar için muhtemelen kanserojen).

Bağışıklık Baskılayıcı: Bağışıklık sistemini zayıflatabilir.

Nörotoksik: Sinir sistemi üzerinde zararlı etkiler gösterebilir.

3. Görülme Yerleri:

Küflenmiş tahıllar (buğday, arpa, mısır vb.)

Kahve çekirdekleri ve kahve tozu.

Şarap ve kuru üzüm.

Baharatlar (örneğin, kırmızı biber).

Hayvan yemlerinde de bulunabilir ve dolaylı olarak hayvan ürünlerinde görülebilir.

4. Sağlık Riskleri:

Okratoksin A, düşük seviyelerde uzun süreli maruz kalındığında kronik sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle Balkan Endemik Nefropati adı verilen bir böbrek hastalığı ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.

Korunma Yolları:

Gıda Kontrolü: Gıda ürünlerinin uygun şartlarda saklanması ve nemden korunması önemlidir.

Depolama Şartları: Tahıllar ve kahve gibi ürünlerin düşük nem oranında saklanması küf oluşumunu engelleyebilir.

Denetim ve Analiz: Gıda ürünlerinde mikotoksin analizleri yapılmalı ve yasal sınırların aşılmaması sağlanmalıdır.

OTA, hem sağlık hem de gıda güvenliği açısından dikkatle izlenmesi gereken bir toksindir. Özellikle böbrek hastalıkları ve kanser risklerini önlemek için bu toksine maruziyetin minimize edilmesi gerekir.