Cognitive appraisal, duygusal tepkilerin şekillenmesinde önemli bir rol oynayan bir psikolojik süreçtir. Birey, bir olay ya da durumu algılarken ve değerlendirirken, bu olayın kendisine olan etkisini anlamaya çalışır. Bu değerlendirme, olayın kişisel anlamını, tehdit veya fırsat olarak görülüp görülmediğini, başa çıkma becerilerinin yeterliliğini ve olaya karşı duyusal tepkileri belirler. Bu süreç, genellikle Richard Lazarus'un teorisinde tanımlanmış olup, duygusal tepkilerin ve stresin oluşumunu anlamada önemli bir temeldir.
Cognitive appraisal, iki aşamadan oluşur:
- Birincil değerlendirme (Primary appraisal): Olayın kişisel olarak ne kadar önemli olduğunu ve bir tehdit, zarar veya fırsat içerip içermediğini belirleme.
- İkincil değerlendirme (Secondary appraisal): Bu tehdit veya fırsatla başa çıkmak için mevcut olan kaynaklar ve seçenekler hakkında değerlendirme yapma.
Bu süreçler sonucunda bir kişi, yaşadığı olay karşısında stresli, huzurlu, mutlu ya da başka türlü bir duygusal tepki verebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder