Saadetin zirvesine erişir bir çırpıda.
Bildiğini bilen kişi ise,
Şeref atını gökyüzünde koşturur sonsuzda.
Bildiğini bilmeyen kişi,
Elinde testiyle su arar ama hep susuz kalır.
Bilmediğini bilen kişi,
Topal merkebiyle de olsa, varır menziline sonunda.
Bilmek isteyen bilmeyen kişi,
Cehaletten kurtarır hem ruhunu hem bedenini.
Bilmediğini bilmeyen kişi,
Derin bir cehalette sürüklenir sonsuza dek.
Bilmediği halde bilmek istemeyen kişi,
Yazık, böylesi bir varlık yaşar mı ki?
— Molla Ahmed Naraqi
Molla Ahmed Naraqi'nin bu metni, bilgi ve cehalet arasındaki ilişkiyi derinlemesine ele alan, etkileyici bir bilgelik ve ahlak dersidir. Şiirsel bir dille bilgiye erişimin farklı yollarını ve bu yollardaki bireylerin hallerini tasvir eder. İşte metin üzerine bazı düşünceler:
1. Bilgi ve Saadet İlişkisi
İlk iki dizede, bilginin insanı saadete ulaştıran bir anahtar olduğu vurgulanır. Burada, bilgiyi aktif olarak isteyen ve öğrenen kişinin, manevi bir yükseliş yaşadığına dair bir mesaj vardır. Aynı zamanda, bilgiyle kendini tanıyan kişinin şeref ve başarıya erişeceği belirtilir.
2. Cehalet ve Kayboluş
Üçüncü ve altıncı dizeler, cehaletin farklı seviyelerini ortaya koyar. Bildiğini bilmeyen kişinin, bilgiye erişim imkânı olsa da bundan yararlanamadığını; bilmediğini bilmeyen kişinin ise derin bir cehalet içinde kaybolduğunu ifade eder. Bu dizeler, bilginin farkındalık ve bilinçle birleşmesi gerektiğini söyler.
3. Bilgiye Ulaşma İradesi
Bilmediğini bilmek ve bilmek istemek, metinde pozitif bir erdem olarak sunulur. Bu, öğrenme arzusu ve farkındalıkla birleştiğinde, insanın cehaletten kurtulabileceğini gösterir. Topal bir merkep metaforu, bu sürecin zorluklarına rağmen nihayetinde başarıyla sonuçlanacağını anlatır.
4. Bilgiye Direnmenin Eleştirisi
Son dizede, bilmediği halde bilmek istemeyen kişi ağır bir şekilde eleştirilir. Bu, bilginin kutsal bir değer olduğu fikrini pekiştirir ve öğrenmeye olan isteksizliğin insanlık onuruyla bağdaşmadığını vurgular.
5. Evrensel Bir Mesaj
Metin, bilgi ve cehalet üzerine sadece bireysel değil, toplumsal bir mesaj da taşır. Bilginin toplumlar üzerindeki dönüştürücü gücüne işaret ederken, cehaletin bir toplumu nasıl geri bırakabileceğini de dolaylı yoldan anlatır.
Sonuç
Bu metin, insanın hem bireysel hem de toplumsal olarak bilgiyi ve öğrenmeyi yüceltmesi gerektiğini öğretir. İnsanın bilgi karşısındaki duruşu, kaderini belirler. Bilmek için çaba gösterenlerin yükseldiği, öğrenmekten kaçınanların ise kaybolduğu bir dünya tasviri sunar. Naraqi’nin dili hem ahlaki bir uyarı hem de ilham verici bir rehber niteliğindedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder