Flavonoidlere Genel Bakış

Flavonoidler, bitkilerde bulunan ve antioksidan özellikleri ile tanınan çok çeşitli polifenolik bileşiklerdir. Sağlık açısından potansiyel faydalarıyla dikkat çekerler.

Flavonoidler Genel Bakış

Flavonoidler, flavanoller, flavonesler, flavonoller, flavanonlar, flavanonoller, antosiyanidinler ve izoflavonoidler gibi ana alt sınıflara ayrılır; ayrıca neoflavonoidler de bu kategoriye dahildir. Her alt sınıf, kendine özgü kimyasal yapılar ve bitkisel kaynaklar içerir.

1. Flavanoller

Flavanoller, 2-fenil-3,4-dihidro-2H-kromen-3-ol iskeletine sahip bileşiklerdir. Bu alt sınıf şunları içerir:

• Kateşin (C) ve Galokateşin (GC): Çay ve kakao gibi besinlerde bulunur, antioksidan etkileriyle bilinir.
• Kateşin-3-gallat (Cg) ve Galokateşin-3-gallat (GCg): Gallik asit türevleri olup antioksidan aktiviteleri yüksektir.
• Epikateşinler (EC) ve Epigalokateşinler (EGC): Kateşinlerin stereoisomerleridir; yeşil çay ve kakao gibi kaynaklarda yaygındır.
• Epikateşin-3-gallat (ECg) ve Epigalokateşin-3-gallat (EGCg): Galloyllanmış formlarıdır, özellikle kakoda bulunur ve sağlık üzerinde olumlu etkilere sahiptir (örneğin, kalp sağlığı).
• Flavan-3-ol ve Flavan-3,4-diol: Temel yapılar olup polimerize olabilirler.
• Proantosiyanidinler: Flavanol birimlerinin dimerleri, trimerleri ve oligomerleri olup üzüm ve yaban mersini gibi meyvelerde bulunur; damar sağlığını destekler.

2. Flavonesler

Flavonesler, 2-fenilkromen-4-on omurgasına sahip bileşiklerdir:

• Luteolin, Apigenin ve Tangeritin: Turunçgiller, maydanoz ve kerevizde bulunur; anti-inflamatuar özellikleriyle tanınır. Luteolin özellikle alerji karşıtı etkileriyle dikkat çeker.

3. Flavonoller

Flavonoller, 3-hidroksiflavon yapısına sahip olup meyve ve sebzelerde yaygındır:

• Kersetin, Rutin, Kaempferitrin ve Kaempferol: Soğan, elma ve yaban mersininde bulunur; kersetin ve rutin güçlü antioksidan etkilere sahiptir.
• Astragalin ve Naringenin: Çay ve turunçgillerde yer alır; astragalin bağışıklık sistemini destekleyebilir.
• Sophoraflavonolozid: Glikozillenmiş bir flavonol olup tıbbi kullanımları araştırılmaktadır.

4. Flavanonlar

Flavanonlar, 2,3-dihidro-2-fenilkromen-4-on yapısına sahiptir:

• Mirisetin, Fisetin, Isorhamnetin, Pachypodol, Rhamnazin, Hesperetin ve Hesperidin: Turunçgillerde, özellikle portakal ve limonda bulunur; hesperidin damar sağlığını destekler.
• Naringenin ve Eriodictyol: Greyfurt ve diğer turunçgillerde yaygındır; naringenin kolesterol düşürücü etkisiyle bilinir.
• Homoeriodictyol ve Takzifolin: Turunçgiller ve iğne yapraklı bitkilerde bulunur; takzifolin (dihidrokersetin) antioksidan özelliklere sahiptir.

5. Flavanonoller

Flavanonoller, 3-hidroksiflavanon yapısına sahip olup şunları içerir:

• Dihidrokersetin ve Dihidrokaempferol: Flavonollerin öncülleridir, ahşap ve bazı meyvelerde bulunur; antioksidan kapasiteleri yüksektir.

6. Antosiyanidinler

Antosiyanidinler, bitkilerde kırmızı, mor ve mavi renklerden sorumlu olup şunları içerir:

• Siyandin, Delphinidin, Malvidin, Pelargonidin, Peonidin ve Petunidin: Yaban mersini, üzüm ve kırmızı lahana gibi besinlerde bulunur; antioksidan ve anti-inflamatuar etkileriyle tanınır. Malvidin, şaraba renk veren önemli bir bileşiktir.

7. İzoflavonoidler

İzoflavonoidler, 3-fenilkromen-4-on yapısına sahip olup özellikle baklagillerde yaygındır:

• Fitöestrojenler: Genistein, Daidzein ve Glisitin içerir; östrojen benzeri etkileriyle hormonal dengeye katkı sağlayabilir.
• İzoflavonlar: Ekuol, Lonchokarpan ve Laksifloran içerir; hormonal sağlık açısından potansiyel faydaları vardır.
• Neoflavonlar: Kalofolidid ve Dalbergikromen gibi bileşikler, tropikal bitkilerde bulunur.
• Neoflavonoidler: Koutareagenin, Dalbergin ve Nivetin içerir; özgün yapıları ve farmakolojik potansiyelleri ile dikkat çeker.

Sonuç

Flavonoidler, farklı yapılar ve biyolojik aktiviteler sunan geniş bir bileşik grubudur. Meyveler, sebzeler, çay ve diğer bitkisel gıdalardaki varlıkları, antioksidan, anti-inflamatuar ve kardiyovasküler faydalar gibi sağlık yararları sağlar. Her alt sınıfın çeşitliliği, bu doğal bileşiklerin karmaşıklığını ve beslenme ile tıp alanındaki önemini vurgular.