Çiftler İçin On Emir: Temel Konular ve Uzman Görüşleri Üzerine Bir Brifing

Özet

Bu brifing, Dr. Jeffrey K. Zeig ve Dr. Tami Kulbatski tarafından düzenlenen ve ilişki danışmanlığı alanında 70 uzmanın katkılarını bir araya getiren "Çiftler İçin On Emir" adlı eserin temel temalarını ve ana fikirlerini sentezlemektedir. 

Kitap, çiftlerin ilişkilerinin her aşamasında karşılaşabilecekleri zorluklara yönelik pratik, uygulanabilir tavsiyeler sunmaktadır. Uzmanların kolektif bilgeliğinden damıtılan on evrensel ders, başarılı ve kalıcı bir birlikteliğin temelini oluşturmaktadır:

1. İlişkiyi Öncelik Haline Getirmek: İlişkiler, tıpkı hobiler veya egzersiz gibi, zaman ve çaba gerektiren, bilinçli olarak geliştirilmesi gereken bir alandır.
2. Yeniliği Kucaklamak: Romantizmi ve entelektüel bağı canlı tutmak için rutinlerin dışına çıkmak ve yeni deneyimlere açık olmak esastır.
3. Cinselliğe Değer Vermek: Cinsellik, bağı güçlendiren kimyasalları uyarır ve ilişkinin temel taşlarından biridir.
4. Güveni Sürdürmek: Güven, bir ilişkinin temelidir. Aldatma, yalanlar ve manipülasyon bu temeli aşındırır.
5. Suçlamadan Kaçınmak: Haklı olma ihtiyacı, etkili olmanın önünde bir engeldir. Suçlama oyunu sevgiyi aşındırır ve ilişkileri riske atar.
6. Pozitif Olmak: İnsan beyni doğal olarak olumsuzluklara odaklanma eğilimindedir. Bilinçli olarak pozitif yönleri güçlendirmek ve olumsuzlukları azaltmak, birçok ilişki sorununu iyileştirir.
7. En İyi Arkadaş Olmak: Partnerinize en iyi arkadaşınıza davrandığınız gibi saygı ve onurla davranmak, ilişkinin kalitesini belirleyen bir ölçüttür.
8. Dinlemeyi Öğrenmek: Empatik uyum, bir ilişkinin temel vitaminidir. Partnerin duygularını anlamaya çalışmak ve bu anlayışı yansıtmak, duyulduğunu ve değer verildiğini hissettirir.
9. Konuşmayı Öğrenmek: Dürtüsel patlamalar kalıcı kırgınlıklara yol açabilir. Kelimeler özenle seçilmeli, çünkü partnerler birbirlerinin nüanslarına karşı özellikle hassastır.
10. Özen Göstermeyi Teşvik Etmek: İlişkiye özen ve dikkatle yaklaşmak, zor zamanlarda bile bağı koruyan bir birikim ve rezerv oluşturur.

Giriş: Kitabın Amacı ve Yapısı

"Çiftler İçin On Emir" adlı eser, ilişki danışmanlığı ve geliştirme alanında çalışan seçkin uzmanlardan toplanan tavsiyelerden oluşmaktadır. Kitabın temel amacı, çiftlere ilişkilerini zenginleştirecek, "ilham verici" ve "kolayca sindirilebilen" tavsiyeler sunmaktır. Her bir uzman, kendi uzmanlık alanıyla ilgili on maddelik bir "emir" listesi hazırlamıştır. Bu katkılar, diğer uzmanların yazdıklarından habersiz bir şekilde oluşturulmuştur, bu da konulara dair çeşitli ve özgün bakış açıları sunmaktadır.

Kitap, on ana bölüm altında gruplandırılmış olup, ilişkinin temel dinamiklerinden iletişim, cinsellik, sadakatsizlik ve çatışma çözümüne kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır.

Ana Temalar ve Uzman Katkıları

Bölüm 1: İlişkinin Temelleri

Bu bölüm, sağlıklı bir ilişkinin temelini oluşturan kabul, güven, affetme ve nezaket gibi temel kavramları ele alır.

• Robert Alberti (Cinsel Olmayan Yakınlık): Partneri olduğu gibi kabul etmenin, iletişimde dinlemenin ve dürüstlüğün önemini vurgular. Bireyselliği korurken bağlılığın sürdürülmesi gerektiğini belirtir.
• Steve Andreas (Affetme): Affetmenin, karşı taraf için değil, kişinin kendi iç huzuru için olduğunu belirtir. Yapılan yanlışı onaylamak anlamına gelmediğini, kişinin kendisini yiyip bitiren duygulardan kurtarması için bir araç olduğunu söyler.
• Ellyn Bader & Peter Pearson (Güven Kazanma ve İnşa Etme): Anlaşmazlıklarda öfkeli olmak yerine meraklı olmayı, iyi dinlemediğinizde özür dilemeyi ve partnerin söylediklerinin ardındaki anlamı dinlemeyi önerir.
• John ve Julie Gottman (Çift İlişkileri): Partnerine eşit davranmayı, onun iç dünyasını (aşk haritalarını) anlamak için açık uçlu sorular sormayı ve duygusal bağ kurma girişimlerine %86 oranında olumlu yanıt vermeyi tavsiye eder.
• Harville Hendrix & Helen LaKelly-Hunt (Mutsuz Bir Evlilik İçin): Mutsuz bir evliliğin nasıl yaratılacağını ironik bir dille anlatarak, eleştirel olmanın, partnerin sizin gibi olmasını beklemenin ve yakınlıktan kaçınmanın ilişkiyi nasıl baltaladığını gösterir. Bu emirlerin tersini yapmanın mutlu bir evliliğe yol açacağını belirtir.
• Stan Tatkin (İlişkinin Temelleri): İlişkinin güvenliğini her ne pahasına olursa olsun korumayı, tüm kararların her iki taraf için de iyi olmasına dayalı bir karşılıklılık ilkesini benimsemeyi ve partneri tüm önemli konularda ilk haberdar edilecek kişi yapmayı önerir.

Bölüm 2: İletişim

Bu bölüm, etkili diyalog sanatı üzerine odaklanır ve çiftler arasındaki anlaşmazlıkları çözme, hassas konuları tartışma ve sözsüz iletişimin gücünü kullanma konularında uzman görüşleri sunar.

• Rob Fisher (Çatışma Çözme): Aşırı iletişimden kaçınmayı, partnerin duygusal olarak bunaldığını fark edip durmayı ve fiziksel dokunuşun bağlantı kurmadaki önemini vurgular.
• Tami Kulbatski (Çiftler İçin Etkili İletişim): Aktif dinlemeyi, "ben" ifadeleri kullanmayı ve başarılı ilişkilerde her bir olumsuz etkileşime karşılık en az beş olumlu etkileşim (5:1 oranı) olması gerektiğini belirtir.
• Terry Real (Mola Verme): Yıkıcı bir etkileşimi durdurmak için "mola" vermeyi önerir. Mola almanın, karşı tarafı cezalandırmak için değil, durumu sakinleştirmek için olduğunu ve sorumlu bir şekilde mesafe koymanın (bir açıklama ve geri dönüş vaadi ile) önemini vurgular.
• Jeffrey Zeig (Sözsüz İletişim): Duyguların kelimelerle değil, sinyallerle iletildiğini; jestlerin, yüz ifadelerinin ve ses tonunun önemini belirtir. Sözlü mesaj ile sözsüz ifadenin uyumlu olması gerektiğini tavsiye eder.

Bölüm 3: Cinsellik

Cinsellik, ilişkinin önemli bir parçası olarak ele alınır. Bu bölümde uzmanlar, cinsel konuları konuşma, tutkuyu canlı tutma ve cinsel ilişkiyi geliştirme veya yok etme yolları hakkında tavsiyeler sunar.

• Marty Klein (Yatak Odasında ve Dışında Cinsellik Hakkında Konuşmak): İstenmeyen şeyler yerine istenen şeyler hakkında daha fazla konuşmayı, iyi hissettiren şeyleri dile getirmeyi ve doğum kontrolünü yatağa girmeden önce konuşmayı önerir.
• Barry McCarthy (Cinsel İlişkiyi Yok Etme / Geliştirme): İki ayrı liste sunar. Cinsel ilişkiyi yok etmek için her cinsel birleşmede orgazm talep etmeyi ve bir porno yıldızı gibi performans sergilemeyi "önerir". İlişkiyi geliştirmek için ise arzu, zevk, erotizm ve tatmini benimsemeyi; dokunmaya değer vermeyi ve öngörülemezliği canlı tutmayı tavsiye eder.
• Pepper Schwartz (Yatak Odasında Yaratıcılık): Yatak odasında televizyon bulundurmamayı, kaliteli çarşaflar kullanmayı, mumlar yakmayı, yeni oyuncaklar denemeyi ve fantezileri kullanmayı önerir.

Bölüm 4: Bağınızı Güçlendirmek

Bu bölümde, çiftlerin arasındaki bağı proaktif bir şekilde güçlendirmek için gerekli olan işbirliği, takdir ve ortak hedefler oluşturma konuları incelenir.

• Sue Johnson (Bağ Kurma): Bağlanma teorisine dayanarak, güvenli bir sığınak ilişkisi kurmanın en temel ihtiyacımız olduğunu belirtir. Çoğu sorunun çözümünün daha fazla duygusal varlık, açıklık ve duyarlılık olduğunu savunur.
• Carol Kershaw & Bill Wade (Evliliği Boşanmaya Karşı Korumak): Eşinizi neden seçtiğinizi hatırlamayı, mizah anlayışını korumayı, sık sık sarılmayı ve ilginç yerlerde sevişmeyi tavsiye eder.
• Michele Weiner-Davis (Bağı İnşa Etmek): Birlikte zaman geçirmenin, partnerin istediği ve ihtiyaç duyduğu şeyi vermenin ("gerçek vericilik") ve iyi olana odaklanmanın önemini vurgular.
• Michael & Diane Yapko (İlişkinize Öncelik Vermek): Öfkeyle söylenen sözlerin geri alınamayacağını hatırlatır. "Özür dilerim" ve "Seni seviyorum" demenin, fiziksel dokunuşun, gelenekleri sürdürmenin ve eğlenmenin önemini belirtir.

Bölüm 5: İyi Geçinmek

Uyumlu bir birlikteliğin nasıl teşvik edileceği ve sürdürüleceği üzerine odaklanan bu bölüm, adil kavga etme, öfke yönetimi ve güç paylaşımı gibi konuları ele alır.

• Lonnie Barbach & David Geisinger (Adil Kavga Etme): Fizyolojiyi yönetmeyi (sakin kalmak), duyguları ifade etmeyi ("... hissettim çünkü sen ... yaptığında" kalıbını kullanarak) ve "her zaman/asla" gibi kesin ifadelerden kaçınmayı önerir.
• Claudia Black (Bağımlılıktan Kurtulma): Kendini tanımayı, gerçeğin karşısında dik durmayı, sessizlik ve uyum kurallarını yıkmayı ve kendine "hayır" deme hakkını tanımayı tavsiye eder.
• Steven Stosny (Öfkenizi Yönetmek): Öfkenin, bir tür değersizleştirilme hissinden kaynaklanan bir kırılganlık sinyali olduğunu kabul etmeyi önerir. Öfkeliyken yargılarınıza güvenmemeyi ve suçlamak yerine durumu iyileştirmeye odaklanmayı tavsiye eder.
• Richard Schwartz (Partnerinizin "İşkence-Mentorunuz" Olmasına İzin Vermek): Partnerinizin sizi büyütmek için orada olduğunu, her zaman harika hissettirmek için değil. Partneriniz sizi rahatsız ettiğinde, bu durumu kişisel olarak iyileşmek ve büyümek için bir fırsat olarak kullanmayı önerir.

Bölüm 6: İlişkinizde Siz

Bu bölüm, çift olmanın yanı sıra birey olarak özerkliği ve kişisel gelişimi sürdürmenin önemini ele alır.

• Ernest & Kathryn Rossi (Kendinize Zaman Ayırmak): Kendinize ayırdığınız zamana girmeden önce partnerinizle bağ kurmayı, yaratıcı yaşamınızda sessizliklerin hüküm sürmesine izin vermeyi ve partnerinizin özel zaman ihtiyacına saygı duymayı tavsiye eder.
• Reid Wilson (Güvensiz, Endişeli Bir Partner Olarak Kalmak): Yine ironik bir dille, bir partneri nasıl endişeli ve güvensiz tutulacağını anlatır: onu bir kurban olarak görmek, sürekli güvence vermek, onun adına bahaneler üretmek ve bağımsızlık girişimlerini ezmek.

Bölüm 7: İş/Para ve Aile Şirketi

İş ve ortaklık arasındaki dengeyi kurmanın zorlukları, finansal konular ve aile şirketlerinin getirdiği ek dinamikler bu bölümde incelenir.

• Florence Kaslow (İş, Ev/Aile Arasında Denge Bulmak): Öncelikleri tartışıp belirlemeyi, her yıl planı gözden geçirmeyi ve eşlerin ayrı programlarını birlikte eğlenceli vakit geçirecek şekilde koordine etmelerini önerir.
• Ruth McClendon (İş Sahibi Çiftler İçin): İletişimi sürdürmeyi, karşılıklı değerlere dayalı ortak bir hayal kurmayı, güven inşa etmeyi ve sınırlar oluşturmayı tavsiye eder.
• Marcia Nelson (Eşinizle Çalışmak): Birbirine her zaman saygıyla davranmayı, iş yerinde iş ortağı, evde ise eş şapkasını takmayı, güvenilir olmayı ve her gün gülecek bir şeyler bulmayı önerir.

Bölüm 8: Psikolojik/Sağlık Sorunları

İlişkilerde karşılaşılan zihinsel ve fiziksel sağlık sorunlarının getirdiği zorluklar ve bu durumlarla başa çıkmak için gereken olağanüstü anlayış ve özen ele alınır.

• Daniel Amen (Daha İyi Bir Beyin ve Daha İyi Bir İlişki İçin): Beyin sağlığına dikkat etmenin ilişki sağlığına dikkat etmek olduğunu belirtir. Beyne zarar veren şeylerden (sigara, aşırı alkol, kötü beslenme) kaçınmayı ve düzenli egzersiz, zihinsel aktivite gibi beyin dostu alışkanlıklar edinmeyi tavsiye eder.
• Helen Adrienne (Kısırlıkla Başa Çıkmak): Kısırlığın zorlu bir süreç olduğunu, teknolojinin değil, birbirinize olan sevginin merkezde tutulması gerektiğini vurgular. Sabırlı olmayı ve bu süreci bir ekip olarak yönetmeyi önerir.
• Jeffrey Zeig (Duygusal Tacizi Tanımak): "Sen her zaman..." veya "Sen asla..." gibi kategorik zorunluluklardan, olumsuz atıflardan ("tembelsin, bencilsin"), ilişkiyi bitirme tehditlerinden, somurtkan sessizlikten ve partneri kontrol edip izole etmekten kaçınılması gerektiğini belirtir.

Bölüm 9: Sadakatsizlik

Güven sarsıntısına yol açan sadakatsizlik konusu, gizli arkadaşlıklardan tek gecelik ilişkilere kadar çeşitli boyutlarıyla ele alınır ve bu krizin üstesinden gelme yolları tartışılır.

• Janis Abrahms Spring (Sadakatsizlikten Sonra Hayatta Kalmak): Bir aldatmadan sonra, partnerinize hissettiğiniz gibi değil, hissetmek istediğiniz gibi davranmanız gerektiğini belirtir. Affetmenin, pişmanlık duymayan birini affedince değil, suçlunun af dilemek için çaba gösterdiğinde anlam kazandığını söyler.
• Len Sperry (Duygusal Sadakat): Duygusal bağlılık, tutku ve karşılıklı paylaşımın sadık bir evliliğin tohumları olduğunu belirtir. Karşı cinsten bir üye ile "arkadaş" olmanın evlilikteki duygusal bağı zayıflatabileceğini ve duygusal sadakatsizliğin genellikle cinsel sadakatsizlikten daha yıkıcı olabileceğini vurgular.

Bölüm 10: Çeşitli Konular

Bu bölüm, diğer kategorilere tam olarak uymayan ancak çiftler için önemli olan boşanma, çok kültürlü ilişkiler ve eşcinsel çiftlerden alınabilecek dersler gibi çeşitli konuları içerir.

• Constance Ahrons (İyi Bir Boşanma İçin): Topyekûn bir savaşın kaçınılmaz olmadığını ve yıkıcı olduğunu kabul etmeyi, çocuklar uğruna eski eşle işbirliği yapmayı ve öfkeyi bırakıp hayata devam etmeyi önerir.
• Richard Miller (Heteroseksüel Çiftlerin Eşcinsel Erkek Çiftlerden Öğrenebilecekleri): Başkalarına karşı çekim hissetmenin normal olduğunu, geçmişi paylaşmanın, çeşitli arkadaşlıklar kurmanın, cinsiyet rollerini bir kenara bırakmanın ve bağımsız yaşamanın ilişkiyi zenginleştireceğini belirtir.
• Philip Zimbardo (Bilge ve Etkili Bir Kahraman Olmak İçin): "Ben" yerine "biz"e odaklanmayı, adaletsiz otoriteye meydan okumayı, merhameti sosyal eyleme dönüştürmeyi ve dürüstlüğü yol gösterici bir ışık olarak benimsemeyi tavsiye eder.