Giriş
Parkinson hastalığı (PH), yaşa bağlı ve dopaminerjik nöronların kaybıyla karakterize en yaygın ikinci nörodejeneratif hastalıktır. Substantia nigra'daki Lewy cisimcikleri (LB'ler) ve mitokondriyal kompleks I işlev kaybı, PH'nin temel patolojik özelliklerindendir. Çevresel toksinler (ör. rotenon, MPTP) ve PH ile ilişkili gen mutasyonları (ör. PARK2, PARK6, PARK7) mitokondriyal disfonksiyona yol açarak hastalık riskini artırır. Mitokondriyal kompleks I’in bozulması, PH'nin ilerlemesinde kritik bir rol oynar.
FNDC5 proteininin parçalanmasıyla salınan ve irisin adı verilen glikozile bir miyokin, egzersizle ilişkilendirilmiştir. İnsan ve farede %100 korunan irisin, kemik ve yağ dokusunda αV integrin reseptörleri yoluyla etki gösterir. Alzheimer hastalığında irisin’in öğrenme ve hafıza üzerindeki olumlu etkileri belgelenmiştir. Ancak, irisin’in PH üzerindeki etkisi büyük ölçüde belirsizdir.
Bu çalışmada, PH hastalarında 12 haftalık egzersiz öncesi ve sonrası serum irisin düzeyleri ölçülmüş ve motor semptomlarla ilişkisi analiz edilmiştir. Egzersiz sonrası serum irisin artışının denge fonksiyonundaki iyileşmeyle pozitif ilişki gösterdiği bulunmuştur. Ayrıca, dışarıdan verilen irisin’in mitokondriyal hasarı önleyerek nöroprotektif etkiler sağladığı gösterilmiştir.
Bulgular
Egzersiz ve Serum Irisin Düzeyleri
23 PH hastasında 12 haftalık egzersiz sonrası UPDRSIII ve BBS skorlarına göre motor fonksiyon ve dengede iyileşmeler gözlemlendi. Serum irisin düzeyleri (önce: 1.89 ± 0.62 μg/mL, sonra: 2.11 ± 0.53 μg/mL) anlamlı derecede artış gösterdi. Serum irisin artışı, BBS skorlarındaki iyileşmeyle pozitif korelasyon gösterdi (R=0.49, p=0.018). Ancak, UPDRSIII skorları ile ilişki bulunamadı.
İrisin’in Fare Modelindeki Etkileri
MPTP ile PH benzeri durum oluşturulan farelere irisin enjeksiyonu, motor fonksiyonu iyileştirdi ve dopaminerjik nöron dejenerasyonunu azalttı. İrisin tedavisi, pole test ve rotarod test sonuçlarını iyileştirdi, striatum ve orta beyindeki tirozin hidroksilaz (TH) pozitif liflerdeki hasarı azalttı. Ayrıca, mikroglial aktivasyon göstergesi olan IBA1 seviyeleri düşürüldü. BDNF seviyelerindeki düşüş ise yalnızca irisin ön tedavisiyle normale döndü. Bununla birlikte, irisin’in WT farelerde motor fonksiyon veya nöron sağlığı üzerinde etkisi bulunmadı.
Sonuç
İrisin, PH hastalarında egzersizle artış gösterip dengeyi iyileştirirken, fare modellerinde mitokondriyal hasarı önleyerek nöroprotektif bir etki göstermiştir. Bu sonuçlar, irisin’in PH yönetiminde potansiyel bir tedavi aracı olabileceğini göstermektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder