Bu kavram, genellikle insanın önyargılardan, dogmalardan veya aceleci değerlendirmelerden uzak durarak tarafsız ve açık bir zihinle düşünmesini sağlamak amacıyla kullanılır. Felsefi, psikolojik ve epistemolojik bağlamlarda sıkça ele alınır.
Felsefi Arka Plan
Skeptisizm: Askıda yargı, özellikle antik Yunan felsefesinde Pyrrhonizm (şüphecilik) ile ilişkilendirilir. Pyrrhonist filozoflar, mutlak bir bilgiye ulaşılamayacağına inanır ve huzura (ataraksiya) ulaşmak için tüm yargıların askıya alınmasını önerir.
Epoche: Pyrrhonist şüpheciler bu durumu "epoche" olarak adlandırır. Bu, "hükmü durdurma" veya "yargıyı askıya alma" anlamına gelir ve hem bireysel hem de felsefi anlamda kesinlik iddiasından kaçınmayı ifade eder.
Psikolojik ve Günlük Kullanım
Karar Verme: Günlük yaşamda askıda yargı, belirsizlik karşısında aceleyle karar vermekten kaçınmayı ve daha fazla bilgi toplamayı tercih etmeyi ifade edebilir.
Önyargısızlık: İnsanların olaylara, kişilere veya durumlara dair kesin kanaatlere varmadan önce daha açık fikirli olmalarını teşvik eder.
Örnekler
1. Bilimsel Yaklaşım: Bilim insanları, hipotezleri değerlendirirken askıda yargı yöntemini benimseyerek deneysel sonuçlara dayalı olarak tarafsız kalmaya çalışır.
2. Tartışmalar: İki taraf arasında bir konuya ilişkin yeterli bilgi edinilmediğinde, "Askıda yargı bırakıyorum, daha fazla bilgi edinmeliyim," diyebiliriz.
Faydaları
Daha tarafsız, analitik ve sağlıklı bir karar verme süreci sağlar.
Önyargıları azaltır ve kişiyi daha açık fikirli olmaya yönlendirir.
Hızlı ve yanlış yargılara varmaktan kaynaklanabilecek çatışma veya hataları önler.
Sonuç olarak, askıda yargı, bilinçli bir zihinsel durumu ifade eder ve bireyin hem düşünce dünyasında hem de ilişkilerinde daha dengeli bir tutum sergilemesine yardımcı olur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder