Transaksiyonel analiz, sosyal etkileşimlerin (veya "transaksiyonların") analiz edilerek iletişimde bulunan kişinin ego durumunun (ebeveyn, çocuk veya yetişkin) belirlenmesi ve davranışların anlaşılması temeline dayanan bir psikoanalitik teori ve terapi yöntemidir. Bu yöntemde, iletişimde bulunan kişiye duygusal problemleri çözmek için ego durumunu değiştirmesi öğretilir. Bu yöntem, bilinçaltındaki fikirlerin farkındalığını artırmaya odaklanan Freudyen psikoanalizden farklıdır. Eric Berne, transaksiyonel analiz kavramını ve paradigmasını 1950'lerin sonlarında geliştirmiştir.
Berne, transaksiyonel analizi fenomenolojik bir yaklaşım olarak sunmuş ve Freud'un felsefi yapısını gözlemlenebilir verilerle desteklemiştir. Teorisi, Wilder Penfield ve René Spitz gibi bilim insanlarının çalışmalarına ve Paul Federn, Edoardo Weiss ve Erik Erikson gibi neo-psikoanalitik düşünürlerin fikirlerine dayanmaktadır. Berne, teorisini psikodinamik geleneklerin karşısına koymuş ve gelecekteki psikodinamik geleneklerin bir parçası haline getirmiştir.
Berne'nin teorisi, Freud'un fikirlerine dayanmasına rağmen belirgin farklılıklar içerir. Freudiyen terapistler, danışanların kişiliklerine odaklanırken, Berne, danışanların sosyal transaksiyonlarını analiz ederek içgörünün daha iyi keşfedilebileceğini savunmuştur. Berne, kişilerarası ilişkileri bireylerin ego durumlarına göre haritalamış ve bu ilişkileri incelemiştir. Bu etkileşimlere "transaksiyonlar" adını vermiş ve günlük yaşamda tekrar eden transaksiyonlar desenlerine "oyunlar" demiştir.
Transaksiyonel analizin kökenleri, Berne'nin sezgi üzerine yazdığı altı makalesinin ilk beşine dayanır. Berne, bu yazılarda Freudyen bilinçdışı kavramlarına meydan okumuştur. 1956'da San Francisco Psikoanalitik Enstitüsü'ne tam yetkili psikanalist olarak kabul edilmemesi üzerine psikanalizi bırakmış ve aynı yıl iki önemli makale yazmıştır. 1958'de yayınlanan "Transaksiyonel Analiz: Yeni ve Etkili Bir Grup Terapisi Yöntemi" adlı makalesiyle transaksiyonel analiz, psikoterapötik literatüre kalıcı olarak girmiştir.
Berne'nin teorileri, 1960'ların başında teknik ve popüler yayınlarda yer almış ve ilk kitabı "Transactional Analysis in Psychotherapy" (1961) yayımlanmıştır. 1964'te Uluslararası Transaksiyonel Analiz Derneği (ITAA) kurulmuştur. TA'nın ABD'deki popülaritesi 1970'lerde azalmış olsa da, birçok terapist onun fikirlerini uygulamaya devam etmiştir.
Transaksiyonel analiz, Freud'un insan psikolojisi kavramlarını revize ederek ego durumlarını (Ebeveyn, Yetişkin, Çocuk) tanımlamıştır. Berne, sağlıksız çocukluk deneyimlerinin ego durumlarında patolojik takılmalara yol açabileceğini belirtmiştir. Transaksiyonel analiz, bireylerin etkileşimlerini inceleyerek duygusal problemleri çözmeyi amaçlamaktadır.
TA, bireylerin psikolojik yapısını ve davranışlarını açıklayan bir kişilik teorisidir. Berne'nin geliştirdiği dört yaşam pozisyonu ("Ben iyiyim, sen iyisin" en sağlıklı pozisyondur) ve ego durumları modeli (Ebeveyn, Yetişkin, Çocuk) bu teorinin temelini oluşturur. TA, aynı zamanda çocuk gelişimini açıklayan bir teoridir ve çocuklukta oluşturulan yaşam senaryolarının yetişkinlikte tekrarlandığını savunur.
TA'nın amacı, bireylerin çocukluk senaryolarından kurtularak özerklik, spontaneite, yakınlık ve problem çözme yetilerini geliştirmektir. Bu teorik yapı, bireylerin psikoterapi sürecinde kendilerini daha iyi anlamalarına ve duygusal zorluklarını aşmalarına yardımcı olur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder