Bilim insanları, PLK1 adlı proteinin, hücre bölünmesi sırasında sentromerlerin doğru şekilde korunmasını sağlayan süreci nasıl başlattığını keşfettiler.
Bu süreç, sentromerin yerini işaretleyen ana protein olan CENP-A'nın yenilenmesini koordine eder.
Araştırmalar, PLK1'in Mis18 kompleksi aracılığıyla sentromerin korunmasını sağlayan bir süreç başlattığını ve CENP-A'nın doğru şekilde yüklendiğini ortaya koydu. Bu buluş, hücrelerin genetik materyali doğru bir şekilde bölüştürmesini anlamada önemli bir adım olup, kanser gibi hastalıkların önlenmesine yardımcı olabilir.
Sentromer, hücre bölünmesi sırasında DNA'nın doğru bir şekilde bölünmesini sağlamak için kritik bir bölgedir. PLK1, bu bölgenin doğru yerde ve zamanda işlev görmesini sağlayarak yeni hücrelere doğru şekilde aktarılmasını temin eder.
Sentromer Fonksiyonunun Önemi
"İnsan vücudunda her gün yaklaşık iki trilyon hücre bölünür. Kromozomların doğru şekilde ayrılması hayatın temelidir ve hatalar felakete yol açabilir. Sentromerler eksik veya yanlış yerdeyse, genetik bilgiler doğru bir şekilde bölünen hücrelere aktarılmaz. Yetişkinlerde bu durum kanser gibi hastalıklara yol açarken, yaşamın erken dönemlerinde doğum kusurlarına neden olabilir," diyor, bu araştırmayı yürüten Edinburg Üniversitesi'nden Profesör Jeyaprakash Arulanandam.
Hücre bölünmesi sırasında sentromerlerde bulunan CENP-A adlı protein sayesinde, hücre bölünme makinesi sentromerleri tanır. Ancak her bölünme sırasında CENP-A stoklarının yenilenmesi gerekir.
Yıllarca süren araştırmalar, bu yenilenmenin nasıl gerçekleştiğini ve sentromerin kimliğini koruyarak doğru yerde kalmasını sağladığını anlamaya çalıştı.
PLK1'in, CENP-A yenilenmesinin ne zaman gerçekleşeceğini kontrol eden moleküler "anahtar"lardan biri olduğu daha önce keşfedilmişti, ancak bunun nasıl işlediği belirsizdi.
Mis18 Kompleksi ile İlgili Önemli Keşifler
Araştırma, PLK1'in Mis18α ve Mis18BP1 adlı iki proteine kimyasal bir değişiklik (fosforilasyon) yaptığını gösterdi. Bu proteinin oluşturduğu Mis18 kompleksi, CENP-A seviyelerinin yenilenmesinde kritik bir rol oynar.
Bu kimyasal değişiklikler, Mis18 kompleksinde bağlanma alanları oluşturur ve PLK1'in diğer Mis18 proteinlerine ek fosforilasyonlar yaparak Mis18 kompleksini aktive eder. Ayrıca, PLK1, CENP-A'nın sentromerlere yüklenmesinden sorumlu olan HJURP adlı proteine de fosforilasyon yapar.
Bu değişiklikler, Mis18 kompleksinin rehberlik etmesini sağlar ve CENP-A'nın doğru zamanda ve doğru yerde yüklenmesini temin eder.
"PLK1, anahtar proteinlerin etkileşimini nasıl ve ne zaman yapacaklarını belirleyen moleküler bir süreci başlatır. Bu, her hücre bölünmesinden sonra CENP-A seviyelerinin yeniden sağlanmasını ve sentromerin bütünlüğünün korunmasını sağlar. Bu, hücrenin en kritik güvenlik önlemlerinden biridir ve genetik materyalin doğru bir şekilde aktarılmasını sağlar," diyor, çalışmanın baş yazarlarından Pragya Parashara.
Araştırma Wellcome, Avrupa Araştırma Konseyi ve Tıbbi Araştırma Konseyi tarafından finanse edilmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder