Kültürel Sıçrama: Geleneği Atlayarak Değişim
Mutlu 2025! Haydi teknoloji ve kültürel değişimle başlayalım!
Konya’da muhafazakâr bir genç kadını düşünün; Instagram’ında dünyayı gezen influencer’lar var. Ya da Lahor’da dini baskılardan “Mesajınız Var” filmini izleyerek kaçan bir genç. Onların değişen hayallerini nasıl açıklarız?
Bazıları kültürel değişimin ekonomik gelişmeyle geldiğini savunur: zenginlik değerleri değiştirir, fırsatlar kadınları kariyere yönlendirir. Ancak benim Asya, Anadolu ve Amerika’daki araştırmalarım farklı bir hikâye anlatıyor: medyanın ideolojik etkisi.
Bu sürece “kültürel sıçrama” diyorum. Tıpkı bazı ülkelerin sanayi aşamalarını atlayıp teknolojik sıçrama yapması gibi, bireyler de küresel medya sayesinde ebeveynlerini ve yerel otoriteleri bypass ediyor. Mobil internetle bu süreç hızlandı. Malezya’daki bir kadın artık yerel prestij anlayışından ziyade “Emily in Paris” dizisine yöneliyor.
- yüzyılın yenilikleri, kültürler arası öğrenmeyi genişletti. Ancak gerçek devrim, akıllı telefonlarla geldi. Artık insanlar, geçmişteki ekonomik ve sosyal engelleri atlayarak küresel medyaya erişebiliyor.
Kültürel Sıçrama Mekanizmaları
- Sınırsız: Her genç, istediği içerikleri izleyebilir ve aile kontrolünden uzaklaşabilir.
- Etkileyici: İzleyiciler, karizmatik influencer’lardan ilham alır.
- Kişisel: Medya, bireysel tercihleri önceleyerek daha özel bir deneyim sunar.
- Kutuplaştırıcı: Kadınlar ve erkekler farklı medya balonlarına sıkışabilir.
Teknolojinin kendisi tarafsızdır; bireyler, inançlarına ve arzularına uygun içeriklere yönelir. Örneğin, liberaller Hollywood’a, dindarlar Mısır veya Suudi Arabistan’daki YouTube vaizlerine ilgi gösterebilir.
Örnekler
Pakistan: Lahor’da Hamza, babasının şiddetinden romantik komediler izleyerek kaçıyordu. "Jane Eyre" ve "Middlemarch" gibi eserlerden ilham aldı. Hayali, sevgi dolu bir eşle yaşlanmaktı.
Malezya: Kuala Lumpur’da Aisha, daha yüksek maaş aldığı için partnerinin kıskançlığıyla ilişkisini bitirdi. Favori dizisi? “Emily in Paris”. Bu dizi, kadın bağımsızlığını ve eşitliği vurguluyor.
Meksika: Puebla’da kadınlar, “Mrs. Maisel” dizisini tartışırken özgüvenle sahneye çıkmayı konuştular. Instagram’da Domelipa, özgürlük dolu hayatını milyonlara gösteriyor.
Konya, Türkiye: Ece, Batı medyasına bağlı, bağımsız bir hayatı benimsiyor. Ancak bu durum, erkeklerin geleneksel rolleri tercih ettiği Konya’da sorun yaratıyor.
Sonuç
Akıllı telefonlar sayesinde bireyler, yerel normlardan sıyrılarak farklı dünyalara sıçrayabiliyor. Ancak bu, yerel sosyal yapılarla uyumsuzluk yaratıyor. Kadınlar eşitlik ve bağımsızlık isterken, erkekler geleneksel rollerde ısrar edebiliyor. Bu uyumsuzluk, evlilik oranlarının düşmesinde etkili olabilir.
Kültürel sıçrama, ekonomik gelişme gerektirmese de bireylerin hayallerini gerçekleştirmesi hâlâ yerel koşullara bağlı. Ece’nin dediği gibi: “Onların gelini olmayacağım, çünkü kocamdan izin istemem.”
https://www.ggd.world/p/cultural-leapfrogging-swiping-past
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder