Tıp, Dirençli Bakterilere Karşı Yeni Çözüm Arıyor

Tıp, Dirençli Bakterilere Karşı Yeni Çözüm Arıyor

Kirli bir bardaktan içmek, gölde yüzerken su yutmak veya hijyen eksikliği… Sebep ne olursa olsun, Shigella adlı bakterileri yutmuş olabilirsiniz. Bu mikroplar bağırsak duvarınıza yerleşip hücrelerinizi enfekte ederek iç organlarınıza zarar vermeye başlar.

Bağırsak enfeksiyonları için yaygın olarak kullanılan azitromisin adlı antibiyotikle tedaviye başlarsınız. Ancak, bu Shigella türü sıradan değildir; antibiyotiklere karşı dirençlidir. Bakteriler ilaca karşı özel enzimler üretir ve üç gün sonra, hâlâ hasta halde, tekrar doktora gitmek zorunda kalırsınız. Bu kez daha güçlü bir antibiyotik olan siprofloksasin reçete edilir, fakat bu ilaç da bağırsaktaki yararlı bakterileri yok edebilir.

İki gün sonra durumunuz kötüleşir; yüksek ateş, dehidrasyon ve düşük tansiyon nedeniyle hastaneye kaldırılırsınız. Doktorlar son çare olarak, ciddi yan etkileri olan kolistin adlı antibiyotiği verir. Ancak Shigella, genetik değişimlerle bu ilaca da direnç kazanmıştır. Sonunda böbrekleriniz iflas eder ve kalbiniz durur.

Antibiyotik direnci, her saat dört kişinin ölümüne neden olan küresel bir krizdir. Ancak bilim insanları, bakterilere karşı 100 yıldır bilinen bir alternatifi yeniden keşfediyor: Bakteriyofajlar. Yalnızca bakterileri hedef alan bu virüsler, antibiyotiklerin aksine zararlı mikropları yok ederken vücudun doğal florasına zarar vermez.

Bakteriyofaj tedavisi, Sovyetler Birliği’nde yaygın olarak kullanılmış ve özellikle Gürcistan’daki Eliava Enstitüsü’nde geliştirilmiştir. Enstitü, spesifik bakterilere karşı etkili fajlar üreterek kişiye özel tedaviler sunmuştur. Ancak Batı dünyasında antibiyotiklerin hakimiyeti nedeniyle uzun yıllar göz ardı edilmiştir.

ABD’de, Intralytix adlı biyoteknoloji şirketinin kurucusu Alexander Sulakvelidze, faj tedavisini modern tıbba kazandırmak için çalışmalar yürütmektedir. Fajlar, antibiyotiklerin aksine bakterilerle birlikte evrim geçirerek onların savunma mekanizmalarını aşabilir. Bilim insanları, bu doğal düşmanları kullanarak süper mikroplarla mücadele etmeyi hedefliyor.

Bakteriyofajlar, gelecekte antibiyotik direncine karşı önemli bir çözüm olabilir. Ancak bu tedavinin yaygınlaşması için daha fazla klinik araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.