Aspiration Index, bireylerin hayatlarındaki hedeflerini ve bu hedeflerin psikolojik iyi oluşları üzerindeki etkilerini değerlendiren bir modeldir. Amerikalı psikolog Tim Kasser ve Richard M. Ryan tarafından geliştirilen bu kavram, Öz Belirleme Teorisi (Self-Determination Theory, SDT) ile ilişkilidir.
Aspiration Index'in Temel Unsurları
Aspiration Index, insanların yaşam hedeflerini içsel (intrinsic) ve dışsal (extrinsic) olmak üzere iki ana gruba ayırır:
-
İçsel Hedefler (Intrinsic Goals)
- Kişisel gelişim (self-development)
- Topluma katkı sağlama (community contribution)
- Sağlıklı yaşam (physical health)
- Yakın ilişkiler (affiliation)
- Özerklik (autonomy)
→ Bu hedefler bireyin içsel tatmini artırır ve psikolojik iyi oluşa olumlu katkıda bulunur.
-
Dışsal Hedefler (Extrinsic Goals)
- Maddi başarı (wealth)
- Sosyal statü (fame)
- Çekicilik (image)
→ Dışsal hedefler kısa vadede motivasyon sağlayabilir ancak uzun vadede tatminsizlik ve stres yaratabilir.
Aspiration Index'in Önemi
- Kasser ve Ryan’ın araştırmaları, içsel hedeflere yönelen bireylerin daha mutlu, tatmin olmuş ve psikolojik olarak daha sağlıklı olduklarını göstermektedir.
- Dışsal hedeflere aşırı odaklanma, depresyon, kaygı ve düşük öz yeterlilikle ilişkilendirilmiştir.
Aspiration Index, bireylerin kendi hedeflerini değerlendirmelerine ve psikolojik iyi oluşlarını nasıl artırabileceklerini anlamalarına yardımcı olur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder