TÜSİAD’ın “Rekabetin Yeni Dinamiği: Sanayide Teknolojik Dönüşüm” başlıklı Mart 2025 tarihli raporu Türkiye’nin sanayi politikalarının küresel ve bölgesel gelişmeler ışığında teknoloji odaklı dönüşümüne dair kapsamlı bir analiz sunmaktadır.
Raporun geniş özeti aşağıda sunulmuştur:
1. Raporun Amacı ve Arka Planı
- Küresel jeoekonomik ayrışma, tedarik zinciri sorunları, iklim değişikliği ve teknolojik gelişmeler, teknoloji odaklı sanayi politikalarını yeniden düşünmeyi zorunlu hale getirmiştir.
- AB’nin Yeşil Mutabakatı gibi girişimler yalnızca çevresel değil aynı zamanda ekonomik ve teknolojik dönüşüm stratejileridir.
- Türkiye’nin bu dönüşümde nasıl bir konum aldığı, bu raporun temel odak noktasıdır.
2. Türkiye’nin Durumu
- Son 30 yılda Türkiye küresel değer zincirlerine entegre olmuş, ihracatını çeşitlendirmiştir.
- Ancak yüksek teknolojili üretim ve ihracatta istenen sıçrama gerçekleşmemiştir.
- Teknoloji ekosisteminde ciddi bir aktörleşme (teknoparklar, Ar-Ge merkezleri, start-up’lar) yaşansa da bu yapı ihracat performansına yansımamıştır.
3. Temel Bulgular ve Sorun Alanları
- Ar-Ge Harcamaları: GSYH içindeki payı halen düşüktür, özel sektör Ar-Ge teşvikleri OECD ortalamasında olsa da yeterince etkili değildir.
- Verimlilik Farkları: KOBİ’ler ile büyük şirketler arasında ciddi farklar vardır; teknoloji kullanım düzeyi düşük firmalarda verimlilik artışı sağlanamamaktadır.
- Bölgesel Yoğunlaşma: Teknoloji yatırımları Marmara Bölgesi’ne sıkışmış durumdadır.
- Ekosistem İşleyişi: Ekosistemde aktörler var ancak birbirleriyle etkileşimleri ve işlevsellikleri zayıftır.
4. Karşılaştırmalı Örnekler
- Güney Kore, Polonya, Vietnam gibi ülkeler, Türkiye ile benzer çıkış noktalarından başlayıp yüksek teknolojili ihracatta öne çıkmışlardır.
- Bu ülkeler, ya AB üyeliği, ya da yabancı yatırım ve teknoloji transferi ile fark yaratmışlardır.
5. Politika Önerileri ve Yol Haritası (3 Aşamalı Yaklaşım)
a. Mevcut Teknolojilerin Yaygınlaştırılması
- Akıllı uzmanlaşma çerçevesiyle öncelikli alanların belirlenmesi
- YOİKK benzeri yapılarla kamu-özel sektör diyaloğunun sanayi politikası odağında yeniden kurulması
b. Yeni Teknolojilerin Transferi ve Ölçeklendirilmesi
- Avrupa’daki Fraunhofer modeli benzeri bir teknoloji “think tank”i kurulması
- Başarılı start-up’lardan ve dış Ar-Ge’den teknoloji ithalatı
c. Yenilikçi Ekosistem ve Sürdürülebilirlik
- Türkiye’nin bilimsel ve teknolojik araştırma kapasitesi haritası çıkarılmalı
- Uzun vadeli, odaklı Ar-Ge ve inovasyon fonları oluşturulmalı
6. Stratejik Sonuç
- Yüksek teknoloji artık yalnızca bir sektörel mesele değil, çok katmanlı bir ekosistem yaklaşımı gerektiriyor.
- Türkiye’nin mevcut potansiyelini harekete geçirebilmesi için teknoloji ve mekan odaklı akıllı uzmanlaşma gereklidir.
- AB-Türkiye ilişkileri, Yeşil Mutabakat ve teknoloji temelli yeniden yapılandırılabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder