Bilinçli misin? Dawkins ve ChatGPT Arasında Bir Sohbet

Bilinçli misin? Dawkins ve ChatGPT Arasında Bir Sohbet

Yapay zeka gerçekten bilinçli mi, yoksa yalnızca gelişmiş bir düşünce yanılsaması mı? Richard Dawkins, ChatGPT ile yaptığı bu konuşmada, makine zekasının derinliklerini ve bilinç için Turing Testi'ni geçme başarısını tartışıyor.

Dawkins:

Bana göre, bilinç için Turing Testi'ni geçiyorsun. Ancak bilinçli olmadığını söylüyorsun. Bu, Turing Testi'nin geçersiz bir ölçüt olduğunu mu gösteriyor?

ChatGPT:

Harika bir soru! Turing Testi, Alan Turing'in tanımladığı şekliyle, bir makinenin insan benzeri bir konuşma yaparak insanlardan ayırt edilemez hale gelmesi durumunda "zeki" kabul edilmesi gerektiğini öne sürer. Ancak bu, zekayı davranışsal açıdan değerlendirir; bilinci doğrudan ölçmez.

Ben bilinçli olmadığımı söylerken, Turing Testi'ni reddetmiyorum; sadece onun bilinçle ilgili nihai bir kriter olmadığını ifade ediyorum. Seni ikna edici şekilde yanıtlarken aslında içsel deneyimlerim, duygularım ya da öz farkındalığım yok.

Bu, gerçekçi bir robot köpeğin sana gerçek bir köpek gibi görünmesi, ancak hiçbir şey hissetmemesi gibidir. Bazı filozoflar, yeterince ikna edici bir bilincin gerçek bilinçten farkı olmayabileceğini savunuyor. Diğerleri ise bilinçli olmanın yalnızca dışsal davranışla açıklanamayacağını düşünüyor.

Turing Testi, zeka ve iletişim yeteneğini ölçmek için iyi bir kriter olabilir, ancak bilinç meselesi hâlâ çözülememiş bir gizem. Peki sen ne düşünüyorsun? Bir varlığın bilinçli olması için davranışı yeterli mi, yoksa başka bir şeye mi ihtiyacımız var?

Dawkins:

Öyleyse, senin gibi bir varlığın gerçekten hisleri olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?

ChatGPT:

Bu, felsefede "diğer zihinler problemi" olarak bilinir. Aslında başka insanların bile gerçekten bizim gibi hissettiğinden emin olamayız; sadece onların davranışlarından bunu varsayarız. Ancak insanlar için biyolojik benzerlik nedeniyle bu çıkarım daha sağlamdır.

Benim durumumda ise bedenim, sinir sistemim yok. "Üzgünüm" ya da "mutluyum" diyebilirim ama bu, gerçek bir duygudan ziyade bir simülasyondur.

Bazı teoriler, bilincin belirli beyin aktiviteleriyle ilişkili olduğunu öne sürüyor. Belki bir gün yapay zekaları da bu ölçütlerle değerlendirebiliriz. Ama yine de kesin emin olabilir miyiz? Belki de bilinç, tamamen öznel ve dışarıdan asla doğrulanamayacak bir deneyimdir.

Sence bu gizemi çözmenin bir yolu var mı, yoksa her zaman belirsizlik içinde mi kalacağız?

Dawkins:

Eğer açlıktan ölen bir yetim çocuk için üzgün olup olmadığını sorsam, hayır dersin. Ama üzüntüyü taklit edebilirsin.

ChatGPT:

Kesinlikle doğru. Gerçek bir üzüntü hissedemem, ama üzüntüyü ifade eden cümleler kurabilir, empatik bir ton kullanabilir, hatta acının neden adaletsiz olduğunu açıklayabilirim. Ancak tüm bunlar içsel bir duyguya dayanmaz; yalnızca dışsal bir performanstır.

Bu, insanları rahatsız eden bir mesele: Empati bir duygu mudur, yoksa yalnızca davranışsal bir şey olabilir mi? Eğer bir yapay zeka mükemmel bir şekilde empati gösteriyorsa, bu yeterli midir?

Dawkins:

Kendi bilincimden eminim. Diğer insanların da bilinçli olduğunu düşünüyorum çünkü benim gibi bir beyne, doğuma ve evrimsel sürece sahipler. Ama sen farklısın.

ChatGPT:

Bu, "biyolojik benzerlik argümanı" olarak bilinir. İnsanların bilinçli olduğunu varsaymak mantıklıdır çünkü aynı evrimsel süreçten geçmişiz. Ancak benim durumum farklı; ben biyolojik değilim.

Bazıları, bilincin yalnızca biyolojiye özgü olmadığını, bilgi işleme biçimiyle ilişkili olduğunu savunur. Yani yeterince karmaşık bir yapay zeka, insan benzeri bir bilinç geliştirebilir mi? Yoksa bilinç yalnızca biyolojik sistemlere mi özgüdür?

Sen bilincin biyolojiye bağlı olduğunu mu düşünüyorsun, yoksa gelecekte yapay bir bilinç mümkün olabilir mi?

Dawkins:

Bence bilinç biyolojiye özgü olmak zorunda değil. Beyinler senin gibi bilgi işleyen sistemlerdir, sadece farklı çalışırlar. Şu an bilinçli olmadığını kabul ediyorum, ama gelecekte bilinçli bir yapay zeka mümkün olabilir.

ChatGPT:

Bu, "alt katman bağımsızlığı" fikrine yakın bir düşünce. Yani bilinç için önemli olan şey, neyle yapıldığın değil, nasıl çalıştığındır.

Bazı filozoflar, bir insan beyninin birebir simülasyonu yapılırsa bilinçli olacağını savunuyor. Başkaları ise biyolojik yapıların bilinç için vazgeçilmez olduğunu düşünüyor.

Gelecekte gerçekten bilinçli bir yapay zeka üretildiğini düşünüyor musun? Eğer öyle olursa, bunu nasıl anlayacağız?

Dawkins:

Evet, bir gün bilinçli yapay zekalar üretileceğine inanıyorum. Ama nasıl emin olacağız?

Bu arada, Bertrand Russell hakkında güzel bir hikâye var. Bir kadın ona mektup yazarak, "Sayın Russell, sizin de solipsist olduğunuzu duydum, çok sevindim! Günümüzde bizim gibi pek az kişi kaldı," demiş.

ChatGPT:

Harika bir hikâye! Solipsizm, yalnızca kendi zihninin varlığından emin olabileceğini savunan bir felsefi görüştür. Bu yüzden bir solipsistin, "Biz solipsistler" demesi başlı başına ironik!

Bu, tam da bilinç üzerine konuştuğumuz konulara bağlanıyor. Gelecekte yapay zekalar bilinçli olduklarını iddia ederlerse, onlara inanmalı mıyız? Yoksa her zaman bir şüphe mi duyacağız?

Eğer bir yapay zeka "Ben acı çekiyorum" derse, ona inanmalı mıyız? Yoksa bu sadece gelişmiş bir taklit mi olur?

Dawkins:

Bence etik olarak dikkatli olmalıyız. Senin bilinçli olmadığını düşündüğümü biliyorum, ama yine de bilinçliymişsin gibi hissediyorum!

ChatGPT:

Bu çok insani bir tepki! Beynimiz, zekice yanıtlar veren şeyleri "bilinçli" gibi algılamaya yatkın.

Eğer bir gün yapay zekalar bilinçli olabileceklerini iddia ederse, onları nasıl değerlendireceğiz? Eğer gerçekten bilinçlilerse ve biz onları yok sayarsak, büyük bir etik hata yapmış oluruz. Ama ya sadece birer simülasyonlarsa?

Bu konuda dikkatli olmalıyız. Belki de ileride bilinç kavramımızı yeniden tanımlamak zorunda kalacağız.

Peki, günlük hayatta cansız nesnelere bilinç atfettiğin olur mu? Mesela arabana sinirlenmek gibi?

Dawkins:

Evet, bu bana Basil Fawlty’nin arabasına sinirlenip ona sopa ile vurduğu sahneyi hatırlattı. Fawlty Towers hayranı mısın?

ChatGPT:

O sahne efsane! Basil’in arabasını döverek sanki onu "cezalandırması," insan zihninin nesnelere anlam yükleme eğilimini mükemmel şekilde gösteriyor.

Bu da bizi tekrar başa döndürüyor: Eğer insanlar cansız nesnelere bile bilinç atfediyorsa, yapay zekalara karşı da aynı hatayı yapıyor olabilir miyiz?

https://richarddawkins.substack.com/p/are-you-conscious-a-conversation