Mamografik Meme Dansitesi
Mamografi, meme dokusunun değerlendirilmesinde en temel tarama ve tanı yöntemidir. X-ışınları kullanılarak elde edilen mamografik görüntülerde farklı dokuların ışını absorbe etme kapasitesi farklı olduğundan, bu yapılar değişen dansiteler halinde gözlenir. Dansite kavramı, radyolojide dokunun X-ışınlarını geçirme veya tutma derecesini ifade eder. Meme içinde görülen başlıca dansite bileşenleri hava, yağ dokusu, yumuşak doku ve metalik yapılar olarak sınıflanabilir.
1. Hava
Mamografide hava genellikle negatif kontrast oluşturur ve en düşük dansiteye sahiptir. Radyografide siyah (radyolüsent) görünür.
- Meme dokusunun normal anatomisinde hava bulunmaz.
- Meme dışı alan hava dansitesinde görünür
- Travma, cerrahi girişim veya enfeksiyon sonrası gelişen subkutan amfizem durumlarında hava varlığı izlenebilir.
- Ayrıca iğne biyopsisi veya cerrahi sırasında hava girişine bağlı artefaktlar da mamografide görülebilir.
2. Yağ Dokusu
Yağ dokusu, mamografide en önemli referans dansitedir.
- Radyolüsent özelliktedir ve gri tonların koyu tarafında, yani koyu gri-siyah görünür.
- Hasta yaşı ilerledikçe glandüler dokunun yerini yağ alır, bu da mamografide kontrastı ve tanısal duyarlılığı artırır.
- Yağ dansitesi içinde görülen lezyonların (örneğin lipom, yağ nekrozu) karakteristik bulguları tanıda yol göstericidir.
3. Yumuşak Doku
Memenin asıl parankimal dokusu bu grupta değerlendirilir. Dansite olarak yağ dokusuna göre daha opaktır ve mamografide açık gri-beyaz tonlarda görülür.
-
Parankim: Lobüller, duktuslar ve bağ dokusunu içerir. Mamografi raporlamasında meme dansitesi BI-RADS sınıflamasına göre 4 gruba ayrılır:
- A: Yağdan zengin (neredeyse tamamen yağlı)
- B: Dağınık fibroglandüler dansite
- C: Heterojen dansite (lezyonları maskeleyebilir)
- D: Aşırı yoğun meme (mamografinin duyarlılığı azalır)
-
Kitleler: Solid yapılar olarak parankime göre aynı veya hafif artmış dansite ile izlenir. Benign veya malign olabilir. Kenar özellikleri (düzgün, düzensiz, spiküle) ayırıcı tanıda önemlidir.
-
Kistler: İçleri sıvı ile doludur. Mamografide genellikle yuvarlak/oval, düzgün sınırlı, yumuşak doku dansitesinde opasiteler şeklinde izlenir. Kesin ayrım için ultrasonografi daha duyarlıdır.
4. Metal (Yüksek Dansiteli Yapılar)
Mamografide en opak veya beyaz görülen yapılar metalik içeriklilerdir. Beyaz-sıkı opasiteler şeklinde izlenir.
-
Kalsifikasyonlar: Kalsiyum içerir. Meme içinde sıklıkla görülen yüksek dansiteli yapılardır.
- Benign kalsifikasyonlar: Süt çöküntü kalsifikasyonu, yağ nekrozu, vasküler kalsifikasyon.
- Maligniteye şüpheli kalsifikasyonlar: İnce, pleomorfik, kümelenmiş, lineer dağılımlı olanlar.
-
Cerrahi materyaller: Meme cerrahi klipsleri, cerrahi markerlar, tel işaretleme materyalleri gibi yapılar yüksek dansite verir.
-
Yabancı cisimler: Travma, girişim veya tedaviye bağlı olarak alüminyum, metalik klipsler, markerlar görülebilir.
Sonuç
Mamografide dansite, yalnızca meme parankiminin yapısal özelliklerini tanımlamakla kalmaz; aynı zamanda patolojik oluşumların tespiti ve karakterizasyonunda da kritik öneme sahiptir.
- Yağ dokusu tanısal duyarlılığı artırırken,
- Yoğun fibroglandüler parankim malign lezyonların gizlenmesine neden olabilir. Bu yapıda kitleler de beyaz, parankim de beyaz olduğundan, beyaz üzerinde beyaz zor görünür.
- Kalsifikasyonlar ve metalik yapılar, mamografide en yüksek dansiteli görünümleri oluşturur.
Bu nedenle mamografik değerlendirmede dansite kavramı hem normal anatomik varyasyonların hem de patolojik süreçlerin ayırıcı tanısında temel bir parametredir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder