Elbette, sana multifokal, multisentrik, senkron bilateral ve metakron bilateral meme kanseri kavramlarını tek bir yazı içinde, hem ayrıntılı anlatım hem de özet tablo ile hazırlayabilirim.
Meme Kanserinde Çok Odaklılık ve Bilateralite: Tanımlar, Farklar ve Tedavi Yaklaşımı
Meme kanseri tek bir odak halinde olabileceği gibi, aynı memede birden fazla odak veya iki memede eş zamanlı olarak ortaya çıkabilir. Bu farklı yerleşim tipleri, cerrahi ve onkolojik tedavi planını doğrudan etkiler. Klinik pratikte kullanılan dört temel kavram vardır: multifokal, multisentrik, senkron bilateral ve metakron bilateral.
1. Multifokal Meme Kanseri
- Tanım: Tek memede, aynı kadranda veya birbirine yakın bölgelerde birden fazla tümör odağı.
- Odaklar arası mesafe: Genellikle < 5 cm.
- Patogenez: Genellikle tek primer tümörden köken alıp kanal sistemi boyunca yayılım.
- Görüntüleme: Mamografi veya MRG’de aynı segmentte çoklu nodüller.
- Tedavi:
- Uygun hastalarda meme koruyucu cerrahi (lumpektomi) + radyoterapi.
- Sınırlar güvenli değilse veya yaygınsa mastektomi.
2. Multisentrik Meme Kanseri
- Tanım: Tek memede, farklı kadranlarda veya > 5 cm mesafede birden fazla tümör odağı.
- Patogenez: Bağımsız primer odaklar.
- Görüntüleme: MRG’de farklı anatomik bölgelerde lezyonlar.
- Tedavi:
- Çoğunlukla mastektomi.
- Çok özel durumlarda meme koruyucu cerrahi mümkün olabilir.
- Sentinel lenf nodu biyopsisi / aksiller diseksiyon yapılır.
3. Senkron Bilateral Meme Kanseri
- Tanım: Her iki memede aynı anda veya tanıdan itibaren 6 ay içinde primer tümörler.
- Patogenez: Genetik yatkınlık (BRCA mutasyonları vb.) önemli rol oynar.
- Tedavi:
- Çoğunlukla bilateral mastektomi veya uygun olgularda bilateral meme koruyucu cerrahi.
- Her iki memeye ayrı radyoterapi planı (koruyucu cerrahi sonrası).
- Sistemik tedavi, tümörlerden en yüksek riskli olanın özelliklerine göre belirlenir.
- Genetik test önerilir.
4. Metakron Bilateral Meme Kanseri
- Tanım: İkinci memedeki tümör, ilk tanıdan 6 aydan uzun süre sonra gelişir.
- Patogenez: İkinci primer kanserdir, metastaz değildir.
- Tedavi:
- İlk tümör tedavisinden bağımsız olarak yeni kanser gibi değerlendirilir.
- Cerrahi ve onkolojik yaklaşım, ikinci tümörün evresine göre planlanır.
- Yüksek riskli hastalarda genetik test düşünülür.
Karşılaştırma Tablosu
| Özellik | Multifokal | Multisentrik | Senkron Bilateral | Metakron Bilateral |
|---|---|---|---|---|
| Yerleşim | Aynı memede, aynı kadranda | Aynı memede, farklı kadranlarda | Her iki memede, ≤ 6 ay farkla | Her iki memede, > 6 ay farkla |
| Odaklar arası mesafe | < 5 cm | > 5 cm | Memeler arası | Memeler arası |
| Köken | Genelde tek primerden yayılım | Bağımsız primerler | Bağımsız primerler | Bağımsız primerler |
| Sıklıkla tercih edilen cerrahi | Lumpektomi + RT (uygunsa) | Mastektomi | Bilateral mastektomi (veya bilateral BCS) | İkinci tümör için yeni cerrahi |
| Radyoterapi | Koruyucu cerrahi sonrası gerekli | Koruyucu cerrahi yapılırsa gerekli | İki memeye ayrı RT planı | İkinci tümör için yeni RT planı |
| Sistemik tedavi | Tümör biyolojisine göre | Tümör biyolojisine göre | En riskli tümörün biyolojisine göre | İkinci tümörün biyolojisine göre |
| Genetik test | Rutin değil | Rutin değil | Genellikle önerilir | Yüksek riskte önerilir |
Klinik Önemi
- Bu sınıflama, tedavi planını belirlemede kritik öneme sahiptir.
- Özellikle multisentrik ve senkron bilateral olgular, çoğunlukla meme koruyucu cerrahiye uygun değildir.
- Multifokal olgularda koruyucu cerrahi şansı daha yüksektir.
- Bilateral olgular, genetik değerlendirme ve uzun dönem takip gerektirir.
Uygun tedavi için son kararı onkoloji uzmanı veya tümör konseyi verir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder