Kötü Bir Ekonomide Üniversiteden Mezun Olmanın Uzun Vadeli İşgücü Piyasası Sonuçları
Eğitim, ekonomik koşullar ve uzun vadeli işgücü piyasası sonuçları arasındaki ilişki, emek ekonomisinin temel araştırma alanlarından biridir. Lisa B. Kahn’ın Labour Economics dergisinde 2010 yılında yayımlanan ve büyük yankı uyandıran çalışması — “The Long-Term Labor Market Consequences of Graduating from College in a Bad Economy” (Kötü Bir Ekonomide Üniversiteden Mezun Olmanın Uzun Vadeli İşgücü Piyasası Sonuçları) — mezuniyet dönemindeki makroekonomik koşulların bireylerin kariyer yolculuklarını nasıl şekillendirdiğini kapsamlı bir biçimde incelemektedir.
Kahn, 1979–1989 yılları arasında ABD’de üniversiteden mezun olan beyaz erkekleri ele alarak, zayıf bir ekonomide işgücü piyasasına girmenin yalnızca ilk yıllarda değil, on yıllar boyunca süren dezavantajlara yol açtığını ortaya koymuştur.
Arka Plan ve Araştırma Bağlamı
Ekonomik durgunluklar her zaman işgücü piyasalarında olumsuz sonuçlar yaratmıştır; ancak bu etkiler, iş yaşamına yeni adım atan mezunlar için çok daha yıkıcıdır. Teorik olarak, erken kariyer döneminde yaşanan şoklar “iz bırakma etkisi” (scarring effect) yaratır: ilk ücretlerde düşüş, düşük kaliteli işler ve sınırlı iş fırsatları ilerleyen yıllarda da telafi edilemeyen kayıplara dönüşür.
Kahn’ın çalışması, önceki araştırmalardan farklı olarak uzun vadeli etkiler üzerine odaklanmaktadır. Yaklaşık 20 yıla yayılan verilerle, kötü ekonomik koşullarda mezun olmanın kalıcı sonuçlarını göstermektedir. Ayrıca sadece beyaz erkek mezunları inceleyerek cinsiyet veya ırk farklılıklarının yaratabileceği karıştırıcı etmenleri dışarıda bırakmıştır. 1980’lerin başındaki büyük durgunlukları da kapsayan bu dönem, doğal bir deney alanı sunmaktadır.
Yöntem
Kahn, çalışmasında National Longitudinal Survey of Youth (NLSY) verilerini kullanmıştır. Bu veri seti, bireylerin uzun yıllar boyunca ücret, meslek, eğitim ve iş deneyimlerini ayrıntılı şekilde takip etmektedir.
Ekonomik Koşulların Ölçümü
- Ulusal işsizlik oranı (mezuniyet yılı itibarıyla): genel ekonomik koşulları gösterir.
- Eyalet işsizlik oranı: bölgesel iş piyasası farklılıklarını yakalar.
İçsellik (Endojenlik) Sorunu
Mezuniyetin zamanlaması veya mezun olunan bölge rastlantısal olmayabilir. Bunu aşmak için Kahn araç değişken (IV) yaklaşımı kullanmıştır:
- Doğum yılı, ulusal işsizlik oranı için araç değişken olarak kullanılmıştır (doğum yılı mezuniyet zamanını belirler ama doğrudan işgücü piyasası sonucunu etkilemez).
- 14 yaşındaki ikamet edilen eyalet, eyalet işsizlik oranı için araç değişkendir (çocuklukta yaşanılan eyalet, üniversite tercihini etkiler ancak mezuniyet sonrası ekonomik koşulları doğrudan belirlemez).
İncelenen Çıktılar
- Ücretler (enflasyona göre düzeltilmiş saatlik ücretler).
- Mesleki statü (Duncan sosyoekonomik endeksleri gibi prestij skorları).
- İşten ayrılmadan geçen süre (tenure).
- Ek eğitim (yüksek lisans veya doktora gibi).
- İşgücü arzı (çalışılan saatler, istihdam durumu).
Mezuniyetten sonra 17 yıla kadar gözlem yapılması, çalışmayı özel kılmaktadır.
Temel Bulgular
Kahn’ın çalışması, kötü ekonomik koşullarda mezun olmanın kalıcı ve ciddi olumsuz etkiler yarattığını göstermektedir:
-
Ücretler
- Mezuniyet yılındaki ulusal işsizlik oranındaki %1’lik artış, ilk yıl ücretlerde %6–8 düşüş yaratmaktadır.
- Bu kayıplar zamanla azalsa da, 15–17 yıl sonra bile belirgin şekilde sürmektedir.
- Eyalet işsizlik oranındaki artış da benzer fakat daha düşük (%3–4) bir etki yaratmaktadır.
-
Mesleki Statü
- Kötü ekonomide mezun olanlar daha düşük prestijli mesleklerde iş bulmaktadır.
- Bu fark yıllar içinde kapanmamış, yukarıya doğru hareketlilik kısıtlı kalmıştır.
-
İşten Ayrılmadan Geçen Süre
- Durgunluk döneminde mezun olanların işte kalma süreleri biraz daha uzundur. Bu, hem daha az fırsat olmasından hem de riskten kaçınma davranışından kaynaklanabilir.
-
Ek Eğitim
- İş piyasası zayıfken mezun olanlar, mezuniyet sonrası daha fazla eğitim alma eğilimindedir. Bu, hem “zaman kazanma” hem de “rekabet gücünü artırma” stratejisi olabilir.
-
İşgücü Arzı
- Çalışılan saatler veya istihdam oranı üzerinde belirgin bir etki yoktur. Yani insanlar çalışmaya devam etmektedir; fakat daha düşük ücretli ve daha az prestijli işlerde.
Sonuçların Önemi
Bireyler İçin
Kahn’ın bulguları, üniversite diplomasının ekonomik dalgalanmalara karşı tam bir koruma sağlamadığını göstermektedir. Kötü bir ekonomide mezun olmak, “kayıp bir on yıl”a dönüşebilecek kalıcı gelir kayıplarına yol açabilir.
Politika Yapıcılar İçin
Bu sonuçlar, özellikle ekonomik durgunluk dönemlerinde yeni mezunlara yönelik destek programlarının gerekliliğini ortaya koymaktadır.
- Mezun işe alımlarına teşvikler veya vergi indirimleri,
- İşe yerleştirme desteği,
- Yüksek lisans ve mesleki eğitim olanaklarının artırılması gibi politikalar bu olumsuz etkileri azaltabilir.
Daha Geniş Bağlam
Kahn’ın çalışması, 2007–2009 Küresel Finans Krizi ve COVID-19 pandemisi gibi daha sonraki ekonomik şoklar için de öngörücü olmuştur. Bu dönemlerde mezun olan gençlerin benzer uzun vadeli kayıplar yaşayabileceği açıktır.
Ayrıca, çalışmanın açtığı sorular hâlen araştırmaya açıktır:
- Kalıcı ücret kayıpları, insan sermayesi birikiminin yavaşlamasından mı, yoksa işverenlerin “durgunluk mezunlarına” karşı önyargısından mı kaynaklanıyor?
- Farklı sektörlerde, üniversitelerde veya demografik gruplarda bu etkiler aynı ölçüde mi görülüyor?
- İşgücü piyasası kurumları (sendikalar, işsizlik sigortası) bu yaraları ne ölçüde hafifletebilir?
Sonuç
Lisa B. Kahn’ın 2010 tarihli çalışması, kötü ekonomik koşullarda mezun olmanın ücretler ve meslek statüsü üzerinde büyük, olumsuz ve kalıcı etkiler yarattığını açıkça ortaya koymaktadır. Uzun yıllara yayılan veri analizi ve güçlü metodolojik yaklaşımıyla, erken kariyer şoklarının ömür boyu sürebilecek etkilerini gözler önüne sermektedir.
Bu sonuçlar, politika yapıcılar için önemli bir uyarıdır: yeni mezunların kaderi, sadece bireysel çabalara değil, mezun oldukları dönemin ekonomik koşullarına da bağlıdır. Dolayısıyla, kriz dönemlerinde alınacak destekleyici önlemler, genç işgücünün uzun vadeli potansiyelini korumada kritik rol oynayabilir.
📖 Kaynak:
Kahn, L. B. (2010). The long-term labor market consequences of graduating from college in a bad economy. Labour Economics, 17(2), 303–316. https://doi.org/10.1016/j.labeco.2009.09.002
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder