Hersey ve Blanchard’ın Durumsal Liderlik Modeli
Hersey ve Blanchard’ın Durumsal Liderlik Modeli, liderlerin her duruma ve çalışanlarının gelişim seviyesine göre liderlik tarzlarını değiştirmeleri gerektiğini öne süren esnek bir liderlik teorisidir. Bu model, liderin tek bir liderlik tarzına bağlı kalmaması, çalışanların yetkinlik ve bağlılık düzeylerine göre farklı yaklaşımlar benimsemesi gerektiğini savunur.
1. Modelin Temel Kavramları
Hersey ve Blanchard’a göre etkili bir liderlik için iki temel boyut dikkate alınmalıdır:
- Görev Yönelimli Davranışlar (Task Behavior): Liderin, çalışanlara ne yapmaları gerektiğini belirttiği, işin nasıl yapılacağını öğrettiği ve süreci yönettiği liderlik tarzıdır.
- İlişki Yönelimli Davranışlar (Relationship Behavior): Liderin çalışanlarıyla iletişimini, motivasyonunu ve destekleyici rolünü ifade eder.
Bu iki boyutun kombinasyonu, farklı liderlik stillerini oluşturur.
2. Dört Liderlik Stili
Durumsal Liderlik Modeli, liderlerin çalışanların yetkinlik ve bağlılık düzeyine (gelişim seviyesi) göre dört farklı liderlik stili benimsemelerini önerir:
-
Direktif Liderlik (S1 - Telling / Emredici)
- Yüksek görev yönelimi, düşük ilişki yönelimi
- Çalışanlara ne yapacaklarını ayrıntılı bir şekilde anlatır ve sıkı denetim uygular.
- Yeni başlayan veya deneyimsiz çalışanlar için uygundur.
-
Koçluk Liderliği (S2 - Selling / İkna Edici)
- Yüksek görev yönelimi, yüksek ilişki yönelimi
- Lider, çalışanların fikirlerini alır ama yine de yönlendirme sağlar.
- Motivasyonu artırarak, çalışanları sürece dahil eder.
-
Destekleyici Liderlik (S3 - Participating / Katılımcı)
- Düşük görev yönelimi, yüksek ilişki yönelimi
- Lider, çalışanların karar alma sürecine aktif olarak katılmasını teşvik eder.
- Çalışanların yetkinliği arttığında, bağımsız çalışmalarına fırsat tanır.
-
Yetkilendirici Liderlik (S4 - Delegating / Yetki Devreden)
- Düşük görev yönelimi, düşük ilişki yönelimi
- Lider, çalışanlara güvenerek işleri devreder ve bağımsız çalışmalarına olanak tanır.
- Deneyimli ve kendine güvenen çalışanlar için uygundur.
3. Çalışanların Gelişim Düzeyleri
Liderlik stilinin belirlenmesinde çalışanların gelişim seviyeleri (D1 - D4) önemlidir:
- D1 (Düşük Yetkinlik, Yüksek Bağlılık): Yeni başlayan, hevesli ancak deneyimsiz çalışanlar. (S1 - Direktif Liderlik uygundur.)
- D2 (Orta Düzey Yetkinlik, Düşük Bağlılık): Biraz deneyimi olan, ancak motivasyonu azalan çalışanlar. (S2 - Koçluk Liderliği uygundur.)
- D3 (Orta - Yüksek Yetkinlik, Dalgalanan Bağlılık): İş konusunda yetkin ama kendine güveni tam oturmamış çalışanlar. (S3 - Destekleyici Liderlik uygundur.)
- D4 (Yüksek Yetkinlik, Yüksek Bağlılık): Deneyimli, kendine güvenen ve bağımsız çalışabilen çalışanlar. (S4 - Yetkilendirici Liderlik uygundur.)
4. Modelin Avantajları ve Dezavantajları
Avantajları:
✅ Esnek bir model olup her duruma uyarlanabilir.
✅ Çalışanların gelişimini ve motivasyonunu artırmaya yöneliktir.
✅ Liderin çalışanlarına en uygun yaklaşımı benimsemesine olanak tanır.
Dezavantajları:
❌ Liderlerin durumu doğru değerlendirmesi zor olabilir.
❌ Çalışanların bağlılık seviyelerini doğru analiz etmek zaman alabilir.
❌ Tüm liderler esnek bir yönetim tarzına sahip olmayabilir.
Sonuç
Hersey ve Blanchard’ın Durumsal Liderlik Modeli, liderlerin tek bir liderlik tarzına bağlı kalmadan, çalışanların yetkinlik ve bağlılık düzeylerine göre değişen stratejiler benimsemelerini önerir. Bu model, özellikle dinamik ve sürekli değişen iş ortamlarında liderlerin daha etkili olmalarına yardımcı olur.
Bu modelin başarılı uygulanması için liderlerin çalışanlarını iyi analiz etmesi, esnek olması ve duruma göre uygun liderlik stilini benimsemesi gereklidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder