Branko Milanović'nin “Visions of Inequality: From the French Revolution to the End of the Cold War” adlı kitabının özeti:
Kitabın Genel Giriş Vurgusu
Kitap, ekonomik eşitsizliği anlamanın, her dönemin koşullarıyla şekillendiğini savunur. Milanović, eşitsizliği sabit bir kavram olarak değil; zaman ve bağlama bağlı olarak değişen, tarihsel olarak gömülü bir konu olarak ele alır .
Bölümlere Göre Özet
1. François Quesnay – Fizikokrat Perspektifi
- Toplumsal sınıflar yasalarla belirlenmiştir; zengin tarım sahibi sınıf doğal ve kabul edilebilir olarak görülür.
- “Ekonomik fazlalık” kavramı (economic surplus) öne çıkar.
2. Adam Smith – Ulusların Zenginliği ve Eşitsizlik
- “The Wealth of Nations” (Ulusların Zenginliği), “The Theory of Moral Sentiments” (Ahlaki Duygular Teorisi)’ne kıyasla eşitsizlik konusuna daha fazla odaklanır .
- Milanović, Smith’in sermaye sahiplerinin artan zenginliğine yönelik eleştirilerini vurgular; bazı açılardan ezber bozucu bir bakış sunar.
3. David Ricardo – Gelir Dağılımı ve Sermaye-Landowner Çelişkisi
- Ricardo’da sınıf kavramı, üretim araçlarına sahip olana dayalıdır.
- Eşitsizliğin büyümesinin kapitalist sınıfın yükselişine hizmet edebileceğini düşünür; “equity-efficiency” (adalet-verimlilik) ikiliğini reddeder.
4. Karl Marx – Artı Değer ve Emekçi Sınıfın Durumu
- Milanović, Marx’ın “immiseration (sefalete düşme)” teorisinin popüler yorumlara göre aşırı derecede basit ve seçici alıntılara dayandığını belirtir. Kitapta buna alternatif, daha geniş kapsamlı ve metinsel temellere dayanan bir yorum sunulur.
- Wages (ücret) kavramının hem tarihsel hem fizyolojik yönü ele alınır ve geliştikçe emekçi ücretlerinin de yükseleceği vurgulanır.
5. Vilfredo Pareto – Elitler ve Kalanlar
- Pareto’ya göre gelir dağılımı sabittir; elit sınıfa dönüşüm doğaldır.
- Eşitsizliği dengelemeye çalışan toplumsal müdahalelerin uzun vadede beyhude olduğunu ileri sürer.
6. Simon Kuznets – Modernleşme Süreciyle Eşitsizlik
- Eşitsizliğin temelde kent-kır bölünmesinden kaynaklandığını ve gelişmeyle önce artıp sonra azalabileceğini öne süren “Kuznets Eğrisi” fikrine katkı sağlar .
Son Bölüm: Soğuk Savaş Döneminde Eşitsizlik Çalışmalarının Gölgelere Girmesi
-
- bölüm, eşitsizlik çalışmalarının ÇSGB süresince (Cold War) neden gündemden düştüğünü, her iki blokta da ideolojik gerekçelere dayalı olarak bu tür incelemelerin baskılandığını anlatır .
- Doğu bloğunda sınıf yok sayılmış; Batı’da ise piyasa mekanizmaları eşitlik adı altında savunulmuş; bu ideolojik körlük eleştirilir .
Epilog: Yeni Başlangıç
- Milanović, kitabı günümüzde eşitsizliğe dönüşen odak noktasına işaret ederek bitirir.
- Thomas Piketty’nin çalışmaları, küresel veri erişimi ve yeni analiz teknikleriyle birlikte; eşitsizliğin yeniden ciddi bir inceleme konusu olduğuna dikkat çeker .
Kitabın Genel Değerlendirmesi & Temaları
| Tematik Boyut | Açıklama |
|---|---|
| Tarihsel Bağlam | Her ekonomistin düşüncesi kendi dönemi, politik ve toplumsal ortamı çerçevesinde anlaşılmalı . |
| Kuram ve Veri İlişkisi | Geç dönemde veri yoğun olsa da tarihin teorik arka planı olmadan yoksun kalır; Milanović bu dengeyi kurar . |
| Eleştirel Perspektif | Milanović, sadece teorik bir tarih anlatmaz; ana akım iktisadın politik körlüğüne karşı güçlü bir eleştiri sunar . |
| Okuyucu Portresi | Kitap, ekonomi geçmişine sahip okuyucular için teknik olsa da genel okuyucuya da hitap eder . |
Sonuç: Neden Önemli?
Branko Milanović'nin bu kitabı, ekonomik eşitsizlik tarihini bir entelektüel soy ağacı olarak sunar. Quesnay’den Kuznets’e uzanan düşünürleri hem teorik hem politik açıdan değerlendirir; eşitsizliğin nasıl kavramsallaştırıldığını ve nasıl unutulduğunu gösterirken, bugün yeniden ön plana çıkışının koşullarını da ele alır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder